Etiket Bulutu

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 326. maddesinin 2. fıkrasındaki hüküm kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden incelenmiştir. Buna göre kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden davanın kısmen kabul kısmen ret halinde, yani davadaki iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa yargılama giderlerinin haklılık oranına göre paylaştırılacağı ifade edilmektedir. Yapılan inceleme sonucunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu 326. Maddesinin 2. fıkrası kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden Anayasa’nın 13 ve 35. Maddelerine aykırı olduğu sebebiyle  iptal edilmiştir.

01.08.2023 tarihli Resmi Gazete'de 05.04.2023 karar tarihli ve 2023/83 Esas, 2023/69 Karar sayılı Anayasa Mahkemesi kararı yayımlandı. Yayımlanan karar,
kamulaştırma bedelinin tespiti için açılan davanın dört ay içinde sonuçlanmaması halinde, tespit edilen bedele kanuni faiz işletilmesini öngören Kamulaştırma
Kanunu 10. maddesi ile düzenlenen kuralın, Anayasa'ya aykırılığı nedeniyle iptali talebine ilişkindir.

Somut olayda başvurucuların Yunanistan'da yaşadığı olgusu gözetilmeden dava açma süresinin aşırı katı ve şekilci bir yorumla, otomatik olarak kadastro tutanaklarının kesinleştiği tarihten başlatılması tapu sicilinin keşinleştirilmesindeki kamusal yarar ile başvurucuların mülkiyet hakkının korunmasındaki bireysel yarar arasındaki dengeyi başvurucular aleyhine aşırı bir külfete yol açacak şekilde bozmuştur. Bu durum başvurucuların mülkiyet hakkına yapılan müdahaleyi orantısız kılmıştır.

23.08.2022 tarihli ve 18178 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "RECEP TOK BAŞVURUSU"nun konusu; taşınmazın bir bölümü üzerinden kamulaştırma yapılmaksızın enerji nakil hattı geçirilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının, tazminat ödenmemesi nedeniyle mülkiyet hakkıyla bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle de makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

11 Ağustos 2022 tarihli ve 31920 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “ABDURRAHMAN BALTACI BAŞVURUSU” orman sınırları içinde kaldığı kesinleşmiş orman kadastrosu sonucunda tespit edilen tapulu taşınmaz için tazminat ödenmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edilmesi hakkındadır.

15.04.2022 tarihli ve 31810 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi Kararı’nda; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 341. maddesinin 2 numaralı fıkrasının birinci cümlesinin “kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkin davalar” yönünden incelenmesinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve söz konusunu normun iptaline karar verilmiştir.

18 Şubat 2022 Cuma günü 31754 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kartal Surp Nişan Ermeni Kilisesi Mektebi Vakfı Başvurusu”nun konusu kamulaştırma amacı doğrultusunda kullanılmayan taşınmazın iade edilmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkindir.

08.02.2022 tarihli, 31744 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “ABDULLAH TANTAŞ VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU”, tapulu taşınmazların kıyı kenar çizgisi içinde kalması nedeniyle açılan tam yargı davasının reddedilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

25 Ocak 2022 tarihli 31730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “GÖKSAL ÇETİN VE İSMAİL TEMEL BAŞVURUSU”nun konusu; belediyenin hukuki el atma dolayısıyla verilen mahkeme kararı sonucu paydaşı olduğu taşınmazda ön alım hakkını kullanması nedeniyle “mülkiyet hakkı”nın ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

5 Kasım 2021 tarihli 31660 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan “Ahmet Yazı başvurusu”nun konusu, toplu konut yapım amacıyla kamulaştırılan taşınmazların kamulaştırma amacına uygun olarak kullanılmaması nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkindir.

10 Ağustos 2021 tarihli 31564 sayılı Resmi Gazetede KUTBETTİN TURAN ve DİĞERLERİ başvurusuna ilişkin Anayasa Mahkemesi kararı yayımlandı. İlgili kararda, kara yolunda oluşan çökme sonucu binanın kullanılamaz duruma gelmesinde idarenin kusuru bulunmasına rağmen uğranılan zararın karşılanmaması nedeniyle mülkiyet hakkınnın ihlal edildiğine karar verildi.

Anayasa Mahkemesi 07.05.2021 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Kararı ile kamulaştırmasız el atmalarda tazminata ilişkin mahkeme kararlarının kesinleşmedikçe icraya konulamayacağına ilişkin kanun hükmünü iptal etti

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu 29.12.2020 tarihinde, BN:2016/3316 sayılı “Cemal Taş ve Diğerleri” başvurusunda, başvurucuların taşınmazlarının tapu kaydına askeri güvenlik bölgesi şerhi konulması nedeniyle mülkiyet haklarının ihlal edildiğine karar verdi.

İdare kamulaştırmanın her safhasında kamulaştırma kararı veren ve onaylayan yetkili merciin kararı ile kamulaştırmadan tek taraflı olarak kısmen veya tamamen vazgeçebilir. Şu kadar ki, dava sırasında vazgeçme halinde dava giderleri ile harç, harcanan emek ve işin önemi gözetilerek mahkemece maktuen takdir olunacak avukatlık ücreti idareye yükletilir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 326. maddesinin 2. fıkrasındaki hüküm kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden incelenmiştir. Buna göre kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden davanın kısmen kabul kısmen ret halinde, yani davadaki iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa yargılama giderlerinin haklılık oranına göre paylaştırılacağı ifade edilmektedir. Yapılan inceleme sonucunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu 326. Maddesinin 2. fıkrası kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden Anayasa’nın 13 ve 35. Maddelerine aykırı olduğu sebebiyle  iptal edilmiştir.

Başvuru, tapu tahsis belgesi alınan taşınmazın arsa bedeli ödenmeksizin tapu tahsis belgesinin iptal edilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

İlgili başvuru, kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın davacı adına tescili talebiyle açılan davada itiraz konusu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varan Mahkeme, iptaline ilişkindir.

19 Temmuz 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan "AMELİA KUKUTARA VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU" başvurucunun  taşınmazların kadastro çalışması sonucu üçüncü kişiler adına tescil edilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na eklenen geçici 14. maddenin; birinci cümlesinde yer alan “...mahkeme kararları kesinleşmedikçe icraya konulamaz.” ibaresinin, ikinci cümlesinin, Anayasa’nın Başlangıç kısmı ile 2., 5., 10., 13., 15., 35., 36., 46., 56. ve 168. maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptallerine ve yürürlüklerinin durdurulmasına karar verilmesi talebidir.

Uyuşmazlık konusu işlemin tesis edildiği tarih itibariyle Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevleri arasında yer alan bir konuda köy tüzelkişiliğinin kamulaştırma yapma yetkisi bulunmadığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.

Rekreatif alanı kavramı ile rekreasyon alan kavramının farklı olduğu ve birinin yapılaşma olanağını içerirken diğerinin bu olanağı sağlamadğı hakkında.

Davacının taşınmazları üzerindeki kısıtlılık durumunun Anayasa ve Kıyı Kanunundan kaynaklandığı, idarece adli yargı yerlerinde taşınmazın kıyı kenar çizgisi içinde Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğunun belirlenmesiyle tapu kayıtlarının iptali ve tazminat verilmesi halinde davacının mağduriyetinin giderilebileceği hakkında.

Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılması ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazların ilgili idarelerce kamulaştırılması zorunluluğu getirilerek bu konuda vatandaşların karşılaştıkları mağduriyetlerin giderilmesi hakkında.

İdarece kamulaştırma kararının dayanağı olarak gösterilen planın, kamulaştırma kararı ile birlikte dava konusu edilebileceği Hk.

Tapu kaydının iptaline ilişkin davaların kesinleştiği tarih itibariyle tapu malikinin mülkiyet hakkı son bulduğundan bu tarih itibariyle zarar oluşmuş olup tapunun iptaline ilişkin mahkeme kararının infaz edilmemiş olması sonuca etkili değildir.

Somut dava, kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil istemine ilişkindir. Dava konusu taşınmaz, Bakanlar Kurulu Kararında da belirtildiği gibi fiilen meskûn halde bulunamadığından belirlenen özellikleri nedeniyle "arsa" niteliğinde kabulüne olanak yoktur. Taşınmazın arazi olarak değerlendirilmesi gerekirken arsa niteliğine göre değerlendirme yapılarak buna göre bedel belirlenmiş olması doğru görülmemiştir.

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu 29/12/2020 tarihinde, BN:2016/3316 sayılı “Cemal Taş ve Diğerleri” başvurusunda, Anayasanın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.