Kamulaştırma

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 326. maddesinin 2. fıkrasındaki hüküm kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden incelenmiştir. Buna göre kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden davanın kısmen kabul kısmen ret halinde, yani davadaki iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa yargılama giderlerinin haklılık oranına göre paylaştırılacağı ifade edilmektedir. Yapılan inceleme sonucunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu 326. Maddesinin 2. fıkrası kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden Anayasa’nın 13 ve 35. Maddelerine aykırı olduğu sebebiyle  iptal edilmiştir.

Başvuru, tapu tahsis belgesi alınan taşınmazın arsa bedeli ödenmeksizin tapu tahsis belgesinin iptal edilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

İlgili başvuru, kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın davacı adına tescili talebiyle açılan davada itiraz konusu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varan Mahkeme, iptaline ilişkindir.

19 Temmuz 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan "AMELİA KUKUTARA VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU" başvurucunun  taşınmazların kadastro çalışması sonucu üçüncü kişiler adına tescil edilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na eklenen geçici 14. maddenin; birinci cümlesinde yer alan “...mahkeme kararları kesinleşmedikçe icraya konulamaz.” ibaresinin, ikinci cümlesinin, Anayasa’nın Başlangıç kısmı ile 2., 5., 10., 13., 15., 35., 36., 46., 56. ve 168. maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptallerine ve yürürlüklerinin durdurulmasına karar verilmesi talebidir.

İrtifak hakkının tapuya tescil edilebilmesi için taşınmazın tapuda kayıtlı olması zorunludur. Dava konusu taşınmaz tapuda kayıtlı bulunmadığına göre, irtifak hakkı tesisine karar verilmesi ile yetinilmesi gerekirken, tescile de hükmedilmiş olması doğru görülmemiştir.

Rekreatif alanı kavramı ile rekreasyon alan kavramının farklı olduğu ve birinin yapılaşma olanağını içerirken diğerinin bu olanağı sağlamadğı hakkında.

Davacının taşınmazları üzerindeki kısıtlılık durumunun Anayasa ve Kıyı Kanunundan kaynaklandığı, idarece adli yargı yerlerinde taşınmazın kıyı kenar çizgisi içinde Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğunun belirlenmesiyle tapu kayıtlarının iptali ve tazminat verilmesi halinde davacının mağduriyetinin giderilebileceği hakkında.

Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılması ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazların ilgili idarelerce kamulaştırılması zorunluluğu getirilerek bu konuda vatandaşların karşılaştıkları mağduriyetlerin giderilmesi hakkında.

Uyuşmazlık konusu işlemin tesis edildiği tarih itibariyle Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevleri arasında yer alan bir konuda köy tüzelkişiliğinin kamulaştırma yapma yetkisi bulunmadığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.

Somut dava, kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil istemine ilişkindir. Dava konusu taşınmaz, Bakanlar Kurulu Kararında da belirtildiği gibi fiilen meskûn halde bulunamadığından belirlenen özellikleri nedeniyle "arsa" niteliğinde kabulüne olanak yoktur. Taşınmazın arazi olarak değerlendirilmesi gerekirken arsa niteliğine göre değerlendirme yapılarak buna göre bedel belirlenmiş olması doğru görülmemiştir.