HMK m. 326/2 kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden Anayasa’nın 13 ve 35. Maddelerine aykırı olduğu sebebiyle iptal edilmiştir.

• Tarih: 18.01.2024
• Yazar: Stj. Av. Faik Mert Karakeçili

HMK m. 326/2 kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden Anayasa’nın 13 ve 35. Maddelerine aykırı olduğu sebebiyle iptal edilmiştir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 326. maddesinin 2. fıkrasındaki hüküm kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden incelenmiştir. Buna göre kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden davanın kısmen kabul kısmen ret halinde, yani davadaki iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa yargılama giderlerinin haklılık oranına göre paylaştırılacağı ifade edilmektedir. Bu doğrultuda AYM değerlendirmesinde, taşınmazın değerine göre belirlenecek tazminat miktarının kabul edilen kısmının tamamının elde edilmemesine yol açabileceği açıktır. Dolayısıyla kural, mülkiyet hakkına sınırlama getirmektedir. Yani malik, kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davası açtığında ve mahkemece kısmen kabul edildiği varsayımında taşınmazın toplam değerine ilişkin belirlenen tazminat miktarından yargılama gideri düşüldüğünde değerde eksilme olacaktır ve bu da halihazırda taşınmazına kamulaştırmasız el atılmış malik açısından daha da aleyhe olacaktır. Bu halde taşınmazın gerçek değerinden daha düşük bir bedel malikin eline geçecektir. Bu itibarla kuralla kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davalarında mülkiyet hakkına getirilen sınırlama kamulaştırmanın gerçek karşılığın ödenmesi suretiyle gerçekleştirilebileceğini öngören Anayasa’nın 46. maddesinin sözüyle de bağdaşmamaktadır. Bu sebepler doğrultusunda yapılan inceleme sonucunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu 326. Maddesinin 2. fıkrası kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden Anayasa’nın 13 ve 35. Maddelerine aykırı olduğu sebebiyle  iptal edilmiştir.

Fikrimce iptal kararı yerinde olup idare tarafından kamulaştırmasız el atma sonucunda değerin peşin ve tam alınması Anayasa tarafından güvence altına alınmıştır. Yargılama giderleri, günümüz koşullarında az tutarlar olmadığından malik için ek külfet olacaktır. Çünkü zaten taşınmazına idare tarafından kamulaştırmasız el atılmıştır ve bu sebeple tazminat için dava yoluna başvurmuş olan malik açısından dava yoluna gitmek şahsi tercihi değildir. Malik, idarenin işlemi sonucu gördüğü zararın temini için dava yoluna başvurmaktadır ve mahkeme tarafından kısmen kabul edilip haklılık oranına göre payına düşecek yargılama gideri malik açısından dezavantaj halini daha da büyütecektir. İdarenin işlemlerinde kamu yararı olması gerekmektedir. Kamu yararı doğrultusunda kamulaştırılan yer başka bir bireyin menfaatini zedelemiyor olmalıdır. Bu sebeple yargılama giderinin haklılık oranına göre değil de kamulaştırmasız el atan idare tarafından karşılanmasının daha hakkaniyetli olacağını düşünmekteyim.

Karar Metni İçin Tıklayınız.