Arabuluculuk Kararları

Uyuşmazlık çek istirdatı istemine ilişkin olup, konusu bir miktar para alacağı değildir. O halde ilk derece mahkemesince davacının asıl talebi olan çek istirdatı talebinin TTK 5/A maddesi gereğince arabuluculuk dava şartına tabi olmadığı dikkate alınarak işin esasına girilip bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.

Menfi tespit davası niteliği gereği bir olumsuz durumun tespiti istemine ilişkindir. Bir miktar paranın ödenmesi veya tazminat talebi yoktur. Bu nedenle ; eldeki dava kambiyo senedi hakkında bir borçlu bulunmadığının tespiti olmakla zorunlu arabuluculuğa tabi olmadığından ilk derece mahkemesinin kararı yerinde değildir.

TTK'nın 5/A maddesine göre, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı ise de; menfi tespite ilişkin iş bu uyuşmazlık alacak davası mahiyetinde değerlendirilemeyecek olup somut olay yönünden davacı tarafın arabulucuya başvuru zorunluluğu bulunmamaktadır.

Asıl ve birleşen davalar, İİK'nun 72.maddesi uyarınca icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasıdır. Eldeki davalar, icra takibi nedeniyle menfi tespit davası olup konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talebine ilişkin değildir. Dolayısıyla eldeki davalar zorunlu arabuluculuğa tabi davalardan değildir.

Düzenleme dava açılmadan önce mevcut olduğundan, davada bu hususun gözetilmesi ve dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur. mahkemece davanın, arabulucuya başvurulmamış olması nedeniyle usulden reddine karar verilmesi doğru olmuştur. 

Konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı ise de; menfi tespit davalarının alacak davası mahiyetinde değerlendirilemeyeceğinden, davacı tarafın arabulucuya başvuru zorunluluğu bulunmamaktadır.

Markaya müdahalenin meni, haksız rekabet, markanın hükümsüzlüğü iddiası ile birlikte açılan maddi manevi davaları niteliği itibarı ile ayrı değerlendirilebileceği gibi mahkemece tefrik edilen tazminat istemleri yönünden dava tarihinden sonra arabuluculuğa başvurulmuş olması nedeni ile davanın usulden reddine karar verilmesi yerindedir.

Tarafların her ikisi de tacir olmayıp TTK'nın 5/A-1.maddesine göre ticari dava sayılmayan kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan davada arabuluculuk şartı da aranmaz.

Arabuluculuğa tabi olup davacının, iş bu davayı açmadan önce arabulucuya başvurduğu, arabulucunun katılımıyla düzenlenmiş olan anlaşmaya varılamadığına ilişkin tutanağın dosyada mevcut olduğu ve arabuluculuğa başvurulup görüşmede tarafların anlaşamadığının dava dilekçesinde de bahsedilmiş olmakla birlikte, ilk derece mahkemesinin, arabuluculuk dava şartının yerine getirilmediğine yönelik tespiti dosya kapsamına uygun değildir.

Dava, kambiyo senetlerinin bedelsizliğine dayalı menfi tespit davasıdır. Menfi tespit davasının konusu kambiyo senetlerine bağlanan para borcunun ödenmemesine ilişkin olduğundan arabuluculuk şartına tabidir. Mahkemenin kararı yerindedir. a

Dava, davacı yanın İstanbul ilinin illüstrasyon çalışmalarına yönelik eserlerinin davalı tarafından herhangi bir akdi ilişki olmaksızın kullanıldığı iddiasına dayalı olarak haksız rekabetin tespiti, tecavüzün ortadan kaldırılması (ref’i), maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.

Uyuşmazlıkta, arabuluculuk görüşmesinin telekonferans yoluyla yapıldığı ancak kanunda tarafların telefonla arabuluculuk toplantısına katılabileceklerine dair bir düzenleme bulunmadığı, davalı vekili iddia olunan avukatın imza tarihinin son tutanak düzenleme tarihinden sonra olduğu anlaşıldığı ve dolayısıyla anlaşamama tutanağının usulüne uygun olmadığı görülmektedir.

Arabuluculuk son tutanağının aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren bir davetiye tebliğ edilmediği anlaşılmakta olup gerekli ihtarat yapılmadan davanın usulden reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.

Menfi tespit davalarının esas itibariyle bir miktar paranın ödemesine ilişkin olmaları dikkate alındığında dava şartı arabuluculuk kapsamında kaldığının kabulü gerekir.

Usulüne uygun bir başvuru olmadığı, arabuluculuk görüşmelerinin hiç yapılmadığı ve mevzuat hükümleri çerçevesinde usulüne uygun, geçerli bir tutanak düzenlenmediği ve dava tarihi itibari ile zorunlu arabuluculuk şartının henüz yürürlüğe girmediği de dikkate alınarak, davaya konu ihbar ve kıdem tazminatı ile yıllık izin ücreti yönünden işin esasına girilerek sonuca gidilmesi gerekir.

6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 9/2. maddesine göre, “Arabulucu olarak görevlendirilen kimse , tarafsızlığında şüphe edilmesini gerektirecek önemli hal ve şartların varlığı halinde, bu hususta tarafları bilgilendirmekle yükümlüdür”. Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığının hazırladığı Arabulucular Etik Kuralları'nın 4. maddesinde, arabulucu ile taraflar arasında herhangi bir menfaat ilişkisi veya çatışmasının bulunmaması gerektiği açıklanmıştır. Arabulucu kendisi tarafından makul koşullarda bilinebilecek ve tarafsızlığı hakkında şüphe uyandırabilecek doğmuş veya doğabilecek menfaat ilişkisi veya çatışmasının varlığı halinde mümkün olan en kısa süre içinde tarafları bilgilendirmelidir. Bu kapsamda değerlendirilen somut uyuşmazlıkta taraf, arabulucunun karşı tarafın avukatı olduğuna ilişkin bilgilendirilmediğinden geçerli bir ihtiyari arabuluculuk meydana gelmemiştir.

Ticari dava türündeki menfi tespit davasının zorunlu arabuluculuğa tabi olduğu varsayıldığında dahi, somut davada, arabuluculuğa başvurulduğu, anlaşamama tutanağının istinaf dilekçesine eklendiği görüldüğünden, davada, bu dava şartının oluştuğu kabul edilmelidir.

Menfi tespit davasının konusunun paranın ödenmesine yönelik alacak yada tazminat talebini içermediği kanaatiyle davada TTK'nın 5/A maddesi gereğince arabulucuya başvurma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Menfi tespit davası karşı tarafın potansiyel alacak iddiası ile bir takip başlatma veya dava açma tehdidini etkisiz kılmaya veya dava açılmışsa borcun ödenmesini önlemeye yönelik olduğundan arabuluculuk şartı öngören yasa anlamında davanın konusunun bir para alacağı olduğu açıktır.

İlk derece mahkemesi tarafından arabuluculuk dava şartı yokluğu sebebiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir. İstinaf incelemesinde; tarafların tacir olmaması ve işin ticari nitelikte olmaması nedeniyle uyuşmazlık arabuluculuk ile halledilecek işlerden olmayıp, arabuluculuk dava şartı oluşmadığı gibi, uyuşmazlık tüketici işleminden kaynaklanmaması sebebiyle görevsizlik kararı verilerek tüketici mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.