Arabuluculuk Kararları

Davacı arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini verilen kesin süre içerisinde Mahkemeye sunmak zorundadır. Aksi takdirde davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddi gerekir.

Menfi tespit davaları sonucunda verilen hükümler esasa yönelik olarak cebri icraya konu edilip infaz edilemeyeceğinden, ticari davalarda arabuluculuğa başvuruyu dava şartı olarak öngören madde hükmünün amaçsal yorumundan Yasa Koyucu’nun bilinçli olarak menfi tespit davalarını arabuluculuk dava şartına tabi değildir.

Çekteki imzanın davacı şirketin yetkilisine ait olmadığının, şirket kurucusunun hisselerini devrettiğini, devralan ile arasında imzalanan sözleşmede çekin devralana teslim ettiğini bu sebeple takibin borçlusu olmadığının tespitinde (menfi tespit davası) her ne kadar kambiyo senetlerinin TTK’da düzenlenmiş olmasının ve ticari iş sayıldığı kabul edilmişse de TTK’nın 5/A maddesi uyarınca menfi tespit davaları dava şartı arabuluculuğa tabi değildir.

Somut uyuşmazlıkta davacı tarafından ticari nitelikteki ve eser sözleşmesi mahiyetindeki gemi tamirini konu olan sözleşme kapsamında davalıya verilen ticari senetlerin teminat senedi olduğunu ileri sürerek açılan menfi tespit davaları zorunlu arabuluculuğa tabi değildir.

Tüketici Mahkemesinde görülen davalarda, 6502 sayılı TKHK'nun 73/A maddesi ile getirilen dava şartı arabuluculuk ile ilgili düzenlemenin 28/07/2020 tarihinden sonra açılan davalar hakkında uygulanması gerekmektedir. Bu tarihten önce görülen davalarda arabuluculuğun dava şartı olmaması dolayısıyla davanın usulden reddine karar verilmesi mümkün değildir.

Somut olayda tarımsal kredi sözleşmesinde davacının kefilliğinin bulunmamasına dayalı olarak menfi tespit davası açılmış olup dava sonucunda olumsuz tespit hükmü kurulacaktır Bu hüküm, herhangi bir alacağın tahsilini gerektirir nitelikte bir ilam olmadığından esasa yönelik olarak İİK'nın 32. maddesi uyarınca doğrudan ilamların icrası yolu ile takibe konulamaz. Oysa arabuluculuk sonucu verilen kararlar ilam hükmünde olup, cebri icra yoluna başvurulabilecek niteliktedir. Dolayısıyla Yasa Koyucu’nun bilinçli olarak menfi tespit davalarını arabuluculuk dava şartına tabi tutmadığı anlaşılmaktadır.

Arabuluculuk gideri bir yargılama gideri olup taraflarının her biri kısmen haklı çıktığı takdirde arabuluculuk giderinin tarafların haklılık oranına göre paylaştırılması gerekmektedir.

Somut olayda, davacı işçi tarafından davalı işverene işi bırakmaması amacıyla 95.000 TL bedelli teminat senedi verildiği iddia edilmiş olup, yukarıda yapılan açıklamalar da dikkate alındığında, işçi işveren arasındaki uyuşmazlıklardan kaynaklanan menfi tespit davalarında dava açılmadan önce arabuluculuğa gidilmesinin zorunlu olmadığı ve arabulucuya gidilmiş olmasının bir dava şartı olmadığı kabul edilmelidir.

Sanığın arabuluculuk görüşmesine telekonferans ile katıldığı, hazır bulunanlar tarafından imzalanan arabuluculuk ilk oturum tutanağının kargoyla sanığa gönderildiği, sanığın imzalayıp kargoyla göndereceğini bildirdiği ancak tutanakların geri gönderilmediği, tekrar arandığında sanığın evrakları göndermeyeceğini söylediğini söylediği olayda, sanığın resmi belge niteliğinde olan arabuluculuk ilk oturum tutanağını yok etmek suretiyle üzerine atılı resmi belgeyi bozmak yok etmek suçunu işlediği sabittir.

Ticari nitelikteki itirazın iptali davalarının zorunlu arabuluculuğa tâbi olduğu ve davadan önce arabulucuya başvurulmasının dava şartı olduğu yönünde birleştirilmesi gerekmiş, bölge adliye mahkemeleri daireleri arasındaki uyuşmazlığın bu şekilde giderilmesine karar verilmiştir.

Somut olayda, TTK'nın 7. maddesi kapsamında ticari krediye kefil olan davacıların rücu istemi, ticari dava niteliğinde olduğundan TTK'nın 5/A maddesi gereğince dava şartı arabuluculuk sistemine tabi olduğu, davacıların, dava açmadan önce arabuluculuğa başvurduğuna dair beyanda bulunmadığı gibi, istinaf dilekçesi ekinde sunulan arabuluculuk son tutanağından da davacıların işbu dava açıldıktan sonra 11.12.2019 tarihinde arabulucuya başvurduğunun anlaşıldığı, dolayısıyla usulden red verilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Dosyanın görevsiz mahkemede açılması halinde, başlangıçta dava açılmadan arabulucuya bavurulmamış olsa dahi, dosya henüz görevli Mahkemeye ulaşmadan,görevli mahkemece davanın esasına girilmeden önce bu eksiklik giderilmişse 6100 Sayılı Kanunun 115/3. maddesinden faydalanılarak dava şartı yokluğundan red kararı verilemez. 

Menfi tespit davalarında bir miktar paranın ödenmesi istemi bulunmadığından, alacak davası mahiyetinde değerlendirilemeyeceğinden, somut olay yönünden davacı tarafın arabulucuya başvuru zorunluluğu bulunmamaktadır

Borçlunun menfi tespit davasından önce arabulucuya başvurma zorunluluğunun kabulü halinde, borçlunun İİK'nun 72. maddesinde menfi tespit davasında öngörülen tedbirden yararlanması imkanı ile ilgili gecikme ve sakıncalar da söz konusu olabilecektir. Öyleyse mahkemece, menfi tespit davasında, zorunlu arabuluculuğa başvuru dava şartının yerine getirilmediği gerekçesi ile davanın usulden reddine karar verilmesi yerinde görülmemiştir.

Dava, 667 sayılı KHK kapsamında OHAL nedeniyle kapatılan ve mal varlığı Hazine’ye devredilen şirkete ait mal varlığının kar payı adı altında davalı ortaklara aktarılmasından doğan alacağın tahsili istemine ilişkindir.  Davanın mutlak ticari dava olması ve bir miktar alacağın tahsiline ilişkin olması ile bu nitelikteki davaların ise zorunlu arabuluculuğa tabi olması sebebiyle doğrudan mahkemeye başvurulamaz.

Mahkemece gönderilen muhtıraya rağmen davacının verilen kesin süre içinde arabuluculuk son tutanağını dosyaya sunmadığı anlaşıldığından yerel mahkemece davanın arabuluculuk dava şartı yokluğundan reddine karar verilmesi yerinde olmuştur.

Mahkemece sunulmadığı için görülme ve bilinme şansı olmayan arabuluculuk tutanağının yokluğundan bahisle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiş ise de ; istinaf dilekçesi ekinde bulunan ve dava tarihinden önceki tarihte tutanağa bağlandığı anlaşılan arabuluculuk faaliyetine ilişkin son tutanak sunulmuş olduğu görülmüştür.

Menfi tespit davası niteliği gereği bir olumsuz durumun tespiti istemine ilişkindir. Bir miktar paranın ödenmesi veya tazminat talebi yoktur. Bu nedenle; eldeki dava kambiyo senedi hakkında bir borçlu bulunmadığının tespiti olmakla zorunlu arabuluculuğa tabi olmadığından ilk derece mahkemesinin kararı yerinde görülmemiştir.

Uyuşmazlık menfi tespit istemine ilişkin olup, uyuşmazlık kambiyo senedinden kaynaklanmaktadır.Konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı ise de; menfi tespit davaları alacak davası mahiyetinde değerlendirilemeyecek olup somut olay yönünden davacı tarafın arabulucuya başvuru zorunluluğu bulunmamaktadır.

Borçlunun menfi tespit davasından önce arabulucuya başvurma zorunluluğunun kabulü halinde, borçlunun İİK'nın 72. maddesinde menfi tespit davasında öngörülen tedbirden yararlanması imkanı ile ilgili gecikme ve sakıncalar da sözkonusu olabilecektir. mahkemece, menfi tespit davasında, zorunlu arabuluculuğa başvuru dava şartının yerine getirilmediği gerekçesi ile davanın usulden reddine karar verilmesi yerinde görülmemiştir.