7. Yargı Paketinde Arabuluculuk Değişiklikleri 2023 Son Dakika

• 03.01.2023
• Av. Arb. Dr. Y. Burak ASLANPINAR

7. Yargı Paketinde Arabuluculuk Değişiklikleri 2023 Son Dakika

7. Yargı Paketinde birçok kanunda önemli değişiklikler yapılıyor. Bu videoda söz konusu değişikliklerden önemli bir kısmını oluşturan arabuluculuk hükümlerindeki düzenlemeler 7 başlık altında anlatılıyor.

Türkiye'de 2023 yılının başlarında yürürlüğe girmesi beklenen Yedinci Yargı Paketinde, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, İş Mahkemeleri Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve diğer kanunlarda yapılan arabuluculuk konusundaki değişiklikler şu 7 başlıkta videoda anlatılıyor:

-Gayrimenkullerde arabuluculuk çözümü (mahkeme kararı gibi uygulama) etkin hale geliyor

-Kira, miras, kat mülkiyeti ve komşu uyuşmazlıklarında arabuluculuk dava şartı oluyor

-Milletlerarası sulh/arabuluculuk anlaşmalarının (Singapur Sözleşmesi/Konvansiyonu) kapsamında icra edilmesi asliye ticaret mahkemesi şerhiyle oluyor

-Ticari arabuluculuk anlaşmalarında sadece avukatlar ve arabulucu ile anlaşma belgesi ilam niteliğinde belge oluyor

-20 yıl kıdemi olan hukukçulara sınavsız arabuluculuk imkanı geliyor

-Arabulucunun hazır olmayan tarafları bilgilendirme yükümlülüğü geliyor

-Menfi tespitte arabuluculukta ihtiyati tedbir kararı alınabilmesi sağlanıyor.

7. Yargı Paketinde Arabuluculuk Değişiklikleri 2023 Son Dakika

Merhaba, Burak Aslanpınar ben. Avukatım, ara bulucuyum, aynı zamanda eğitmenim. 7. yargı paketi şu anda gündemde.

 

Taslak halindeki 7. yargı paketinde ara buluculuk hakkındaki değişiklikleri 7 başlık halinde anlatacağım sizlere basit bir şekilde. Şimdi birinci önemli değişiklik gayrimenkullerle ilgili olan. Gayrimenkullerde ara buluculuk daha etkili hale gelecek.

 

Gayrimenkullerin devrinde ve sınırlı aynı hak kurulmasında ara buluculuk daha önce mümkün müydü değil miydi ayrı tartışma konusu ama artık kanunla açık bir şekilde ara buluculuk yapılabilecek. Ve ara buluculuk sonunda bir anlaşma sağlanması halinde anlaşma belgesi düzenleniyor. Bahsettiğimiz anlaşma belgesi ilam niteliğinde olabiliyor.

 

İcra edebiliş şerh alınarak mahkemeden. İlam niteliğinde ne demek? Mahkeme kararı niteliğinde demek. Mahkeme kararıyla aynı güçle demek.

 

Dolayısıyla ilamlı icra takibi yapılabilecek demek. Ne olacak peki gayrimenkulün taşınmazların devri ve sınırlı aynı hak konusunda ara buluculukta anlaşılınca mahkemeden gidip üzerinde sadece belge üzerinde bir şerh alınacak ve daha sonra tapuya tek tarafın taraflardan sadece birinin ibrah etmesiyle işlem gerçekleştirilecek. Yani bu şöyle gidip mahkemeden bir karar almak.

 

İlgili gayrimenkul hakkında karar almakla birebir aynı şekilde geçerli bir belge oluşturmuş olacaksınız. Ara buluculukta çok daha kısa sürede, çok daha az masrafla ve istediğiniz sonucu mahkeme kararı niteliğinde elde etmiş olacaksınız. Birinci önemli değişiklik bu.

7.yargı paketinde ara buluculukla ilgili ikinci önemli değişiklik dava şartı yani zorunlu ara buluculuk kapsamı gayet genişliyor. Birincisi kira uyuşmazlıklarında artık dava açmadan önce ara buluculuğa başvurulu zorunlu hale geliyor. Dava şartı haline geliyor.

 

Bu kira uyuşmazlıklarından sadece ilamsız icra yoluyla tahliye bu dava şartı kapsamında tutulmuş ama burada da yine taraflar isterse oturup ara buluculukla anlaşabilir. Ama onun dışında bütün işte kira alacağı var, dava yoluyla tahliye talep ediyor örneğin. Bu durumda da yine ara bulucuya başvurmuş olmak davadan önce mutlaka zorunlu hale getiriliyor.

 

Ortaklığın giderilmesi, izale-i şuyu diye de bilinir. Davalarında yine ara bulucuya başvuru zorunlu hale getiriliyor. Üstelik hem taşınırlarda hem de taşınmazlarda ortaklığın giderilmesinde ara bulucuya başvuru zorunlu hale, dava şartı haline getiriliyor.

 

Doğrudan dava açamayacaksınız. Miras kaldı gayrimenkul. Bu mirası paylaşacağız.

 

Önce ara bulucuya gideceğiz. Ara bulucuda anlaşamazsak ancak izale-i şuyu davası açılabilecek. Tabi burada taraf sayısı çok olan uyuşmazlıklarda ara bulucu nasıl bu tarafları toplayacak edecek bu biraz tartışma konusu olabilir ama taraf sayısı az olan uyuşmazlıklarda çok işe yarayacağını düşünüyorum açıkçası.

 

Bir diğer dava şartı haline gelen uyuşmazlık kat mülkiyeti kanunundan kaynaklanan tüm uyuşmazlıklar ara buluculuk dava şartına tabi olacak. Yani dava açmadan önce kat mülkiyeti kanununa dayanıyorsanız bu durumda öncelikle ara bulucuya gitmeniz gerekiyor. Bir diğer dava şartı haline gelen uyuşmazlık türü komşu hakkından kaynaklı.

 

Taslakta böyle yazılmış ama açıkçası burada komşu hakkından kastedilen nedir ne değildir biraz tartışılabilir. Onun için henüz taslak halindeyken bunun net bir şekilde düzenlenmesi işte şu kanunun şu maddesinden kaynaklı uyuşmazlıklar diye açıkça yazılmasında fayda var. Komşu hakkından kaynaklı davalarda dava şartına tabi tutuluyor.

 

Şu anki durum bu. Bunlar dışında biraz böyle tereddüt oluşturan durumlar vardı. Menfi tespit davası halinde örneğin itirazın iptali ve istirdat davalarında açık bir şekilde dava şartı olduğunu artık kanunda düzenliyor.

 

Dolayısıyla dava şartı var mıydı yok muydu menfi tespit davasında ara bulucuk dava şartı mıdır diye tartışılmayacak. Açıkça dava şartına tabi olduğu düzenlenmiş. Gayrimenkullerle ilgili bir anlaşma sağlandığında bu anlaşma konusunda icra edilebilmek, şerh alınması gerekiyor mahkemeden uygulayabilmek için.

 

Yine ortaklığın giderilmesi meselesinde taşınır olsa da yine icra edilebilmek, şerh alınması gerektiğini söyleyelim. Dolayısıyla bu konularda gayrimenkulle ilgili konularda anlaşma sağlanması halinde bir de hakime gidip basit bir şerh alınması gerekiyor. Bu şerhin alınması maktul harca tabi.

 

Burada ayrıca bir masrafınız olmayacak. Ara buluculuk gayet bu konuda ekonomik bir çözüm sağlıyor. Yıllarca süren miras uyuşmazlıklarının veya kiradan kaynaklı uyuşmazlıkların bu yolda çözülmesi ciddi anlamda yargıyı da rahatlatacaktır.

7.yargı paketinde ara buluculukla ilgili 3. önemli başlık Singapur Konvensiyonu Singapur Sözleşmesi diye de bilinen uluslararası bir sözleşme var. Bu uluslararası sözleşmenin ticari uyuşmazlıklarda ara buluculuk anlaşmasının bir başka üye devlette uygulanabilmesi yine ilan niteliğinde olabilmesine ilişkin bir sözleşme, uluslararası anlaşma. Burada bir ülkede yapılan anlaşmanın diğer ülkede nasıl uygulanacağına ilişkin taraf devletlere görevler verilmiştir.

 

Türkiye'de bu görevi artık yerine getiriyor. Nasıl icra edebiliş şahidi bulunabileceği düzenleniyor. Singapur Sözleşmesi'nin, Singapur Konvensiyonu'nun içeriğinde olan ticari anlaşmaların icra edebiliş şahidleri artık Asliye Ticaret Mahkemeleri eliyle verilecek.

 

Bu da yine kanunda düzenlenmiş. 7. yargı paketinde ara buluculukla ilgili 4. önemli gelişme normalde ara buluculukta anlaşma belgesi taraflar tarafların vekilleri ama tüm tarafların vekilleri bir ara bulucunun imzasıyla doğrudan ilan niteliğinde yani mahkeme kararı niteliğinde belge olabiliyordu. O güçte olabiliyordu.

 

Şimdi ticari uyuşmazlıklar bakımından taraflar olmasa da taraf vekilleri yani avukatlar ve ara bulucuların imzaladığı anlaşma belgesi doğrudan ilan niteliğinde olabilecek. Ayrıca hakime gitmeye gerek kalmayacak. Bu da önemli ve faydalı bir gelişme.

 

Böylece bir mahkemeden şarh alınması sürecine ihtiyaç duyulmamış olacak. 7. yargı paketinde ara buluculukla ilgili en çok tartışılacak en çok gündemde olacak başlık belki de şu 20 yıl kıdeme sahip hukukçular yazılı sınava girmeden ara bulucu olabilecek. 20 yıl üstüne ara buluculuk serbest sicili yazılabilecek.

 

Bu ciddi anlamda tartışılacak diye düşünüyorum. Çünkü ara bulucu olabilmek için ciddi sınavlara hazırlandığı daha genç yaştaki meslektaşlar belki bu durum biraz tartışılabilir gibi görünüyor. Bakalım göreceğiz.

7. yargı paketinde ara buluculukla ilgili bir diğer başlık şu. Ara bulucu süreci sonunda normal şartlar altında kanunda tarafları bilgilendiriyor. Evet ara bulucu süreci böyle bitmiştir ve bunun şu sonuçları vardır diye.

 

Şimdi hazır olmayanlar diyelim ki telekonferansta katıldı veya katılamadı. Bunları da mümkün olan bütün iletişim vasıtalarıyla bilgilendirmesi isteniyor. Ara buluculara biraz bu konuda sorumluluk yüklenmiş.

7.yargı paketinde ara buluculukla ilgili 7. son başlıkta şu. Borçlu olan taraf başvurucu ise bu başvurucunun ara buluculuk başvurusu sonrasında bir menfi tespit davası söz konusu icra takibi başlatılıp menfi tespit davası açıldıysa bu menfi tespit davasına ilişkin tabi icra iflas kanununun 72. maddesi çerçevesinde olması gerekiyor.

 

Buna ilişkin yine aynı madde kapsamında %15'den aşağı olmayan teminat karşılığında ihtiyati tedbir kararı anlayabilecek açıkça kanunda böyle bir düzenleme yapılmış. 7. yargı paketinde çok önemli değişiklikler, çok önemli gelişmeler var. Ara buluculukla ilgili olanları 7 maddede böylece toparlamış olduk.

 

Umarız toplumsal barışa uzlaşmaya katkı sağlayan gelişmeler olur. Görüşmek üzere takipte kalın.