Kambiyo Senedine Dayalı Açılan Menfi Tespit Davasında Arabuluculuk Dava Şartı Değildir

• Tarih: 03.09.2021
• Yazar: Yargıtay 11. H.D

Kambiyo Senedine Dayalı Açılan Menfi Tespit Davasında Arabuluculuk Dava Şartı Değildir

11. Hukuk Dairesi 2020/6050 E. 2021/4519 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ:BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 6. HUKUK DAİRESİ

Taraflar arasında görülen davada Kulu Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 14.01.2020 tarih ve 2019/76 E- 2020/30 K. sayılı kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair Konya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'nce verilen 11.03.2020 tarih ve 2020/543 E- 2020/346 K. sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, Kulu İcra Müdürlüğü'nün 2019/26 Esas sayılı dosyası ile icra konusu senette ödeme günü olmadığını, tanzim tarihinin sonradan kaşe vurulmak suretiyle tamamlandığını(karı koca arasında evlenirken verilen bir teminat senedi olduğunu), yetkili mahkemeler bölümünün boş olduğunu, bu şekilde ihtiyat-i haciz işlemine konu edildiğini, senedin kambiyo senetlerine özgü takip yapılmasının usulsüz olduğunu, müvekkilinin banka hesaplarına haciz konulduğunu, haczedilen paraların usule aykırı olarak ödendiğini, bakiye kalan borç olarak Uyap sistemi üzerinden yapılan ilk kontrolde 14.774,20 TL kaldığının görüldüğüni ileri sürerek, müvekkilinin takip konusu senetten dolayı borçlu olmadığının tespiti ile senedin iptaline, dosyaya ödenmiş ve ödenecek miktar açısından istirdat davası olarak devamına, haksız işlem nedeniyle %20 tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, davanın genişletilmesine ve değiştirilmesine muvafakatlerinin olmadığını, ispat yükünün davacıda olduğunu, bu davayı senet borçlularından ...'in ikame ettiğini, diğer borçlu ...'e dava açmadığını, senedin düzenlendiği tarihte müvekkilinin diğer borçlu Mustafa ile resmi evliliği olmadığını, o tarihte davacı ...'in henüz kayınbabası olmadığını, senede karşı senetle ispat zorunluluğu olduğundan davacı tarafın tanık dinletmesine muvafakatlerinin olmadığını savunarak, davanın reddi ile dava konusu miktarın %20'den aşağı olmamak üzere müvekkili lehine tazminata karar verilmesini talep etmiştir.

İlk Derece Mahkemesince, arabulucuya başvurulmadan dava açıldığı gerekçesiyle, Türk Ticaret Kanunu'nun 5/A, 6325 sayılı Kanunun 18/A-2, Hukuk Mahkemeleri Kanunu'nun 114/2 ve 115/2 maddeleri uyarınca dava şartı yokluğu gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir. Karara karşı, davacı vekili istinaf kanun yoluna başvurmuştur.

Bölge adliye mahkemesince, ilk derece mahkemesince davanın usulden reddine ilişkin verilen karar usul ve hukuka uygun bulunduğu gerekçesiyle, davacının istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.

Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.

Dava, kambiyo senedinden kaynaklanan menfi tespit talebine ilişkindir. İlk Derece Mahkemesince davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine ilişkin verilen karara yönelik istinaf başvurusunun, Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine karar verilmiştir. 7155 sayılı Kanun'un 20. maddesi ile 6102 sayılı TTK'ya eklenen dava şartı olarak arabuluculuk başlıklı 5/A maddesinde; "(1) Bu kanunun 4'üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır." düzenlemesi getirilmiştir. Madde metni herhangi bir tereddüde ve yanlış anlamaya yer vermeyecek şekilde açık yazılmıştır. TTK'ya bu maddenin eklenmesini sağlayan 7155 sayılı Kanun'un genel gerekçesinin bu konuyla ilgili kısmı ve madde için özel olarak yazılan gerekçe de bu açık anlamı desteklemektedir. Hal böyle iken, menfi tespit davalarının ticari bir dava olduğu için TTK'nın 5/A maddesi kapsamına alınması ve böyle bir davayı açmak isteyen kişinin önce arabulucuya başvurmaya zorlanması, kanuna aykırı olduğu gibi ticari davalarda arabuluculuğa başvuruyu dava şartı olarak öngören madde hükmünün amaçsal yorumundan da Yasa Koyucu'nun bilinçli olarak menfi tespit davalarını arabulucuk dava şartına tabi tutmadığı anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle ticari nitelikteki menfi tespit davalarında dava açılmadan önce arabulucuğa gidilmesinin zorunlu olmadığı ve arabulucuya gidilmiş olmasının bir dava şartı olmadığı hususu dikkate alınarak karar verilmesi gerekirken İlk Derece Mahkemesince bu hususlar gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulmasının isabetsiz olduğu nazara alınmaksızın istinaf başvurunun esastan reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.

SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz isteminin kabulü ile İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULARAK KALDIRILMASINA, HMK'nın 373/1. maddesi uyarınca dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davacıya iadesine, 27.05.2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY: Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf kanun yolu başvurusunun HMK 353/b-1 maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun bulunmasına, 6102 sayılı Yasa'nın 5/a maddesinde getirilen düzenlemenin dava çeşidine ilişkin olmayıp madde metninde de açıkça ifade edildiği üzere dava konusuna ilişkin olmasına, menfi tespit davalarının da konusu itibariyle bir alacağın tahsiline ilişkin bulunmasına göre davacı vekilinin temyiz isteminin reddi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile bozulmasına ilişkin sayın çoğunluk görüşüne karşıyız.