Yeni Sosyal Medya Yasası (Dezenformasyan Yasası) Nedir?

• 09.11.2022
• Av. Arb. Dr. Y. Burak ASLANPINAR

Yeni Sosyal Medya Yasası (Dezenformasyan Yasası) Nedir?

-Yeni sosyal medya kanunu (dezenformasyon yasası) nedir?

-Bu yasanın biz içerik üreticilerine avantaj ve dezavantajları nelerdir?

-Youtube’da ürettiğim bir içerik dezenformasyona yol açar mı?

-Bant genişliğinin %90 azaltılması

-İleride bir sorunla karşılaşmamak için nelere dikkat etmeliyiz?

Yeni Sosyal Medya Yasası (Dezenformasyan Yasası) Nedir? @burakaslanpinar

İçerik üretiyorsun ve buradan para kazanıyorsun diye. Faturamı kesiyorum, vergimi veriyorum. Faturayı tabii tabii ve içerik üretiyorsun, katma değer üretiyorsun.

 

Şimdi senin mecran bir anda kapanıyor. Yani ne oluyor? Fail olmayan kişi de cezalandırılmış. Mağdur olmuş.

 

Amiyane tabirle ne oluyor? Kurunun yanında yaşlı yavru çocuğu. Bir hakimin kararıyla da YouTube bir anda neredeyse kapanabilir. Hoş geldiniz.

 

Bu videoda yeni sosyal medya kanunu dezenformasyon yasası hakkında konuşacağız. Kimle konuşacağız? Tabii ki Burak Aslanpınar hocamla. Hocam hoş geldiniz.

 

Hoş bulduk. Nasılsınız hocam, ne var ne yok? Görüşmeyeli. Teşekkür ederim.

 

Seni sormalı. Ben de iyiyim çok şükür. İşlerle güçlerle ulaşmaya devam.

 

Bir yandan da gündemi sosyal medya ile alakalı gündemini takip ediyoruz. Kolay gelsin. Çok güzel, iyi işler yapıyorsun hala.

 

Takip ediyorum. Ben de faydalanıyorum. Teşekkür ediyoruz.

 

Selimizden geldiğince. Çok teşekkür ediyorum hocam. İzninizle ilk sorumla başlamak istiyorum kanunumuzla alakalı.

 

Şimdi ilk olarak dezenformasyon yasası olarak geçen yeni sosyal medya kanunu nedir hocam? Evet dezenformasyon yasası de, dezenformasyon suçu dedikleri Türk Ceza Kanunu 217a maddesi eklendi. Şimdi bir kere sosyal medya yasası da deniyor, dezenformasyon yasası deniyor, dezenformasyon suçu deniyor. Hepsi aynı şey aslında.

 

Türk Ceza Kanunu'na yeni bir suç tipi eklendi. Nedir? Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma. Suçun adı bu.

 

Burada karşılığında bir hapis cezası var. Suçun oluşması için, mahkumiyet kararı verilebilmesi için doğal olarak belli şartlar var. Bu şartların gerçekleşmesi halinde suç oluşmuş oluyor.

 

Belli dezavantajlı görünen durumları var. Belli çekince oluşturacak haller var. Aslında belki de bu kadar çekince olmasını gerektirmeyen durumlar var.

 

Burada ben istiyorum ki şöyle yapalım. Tamamen objektif, herhangi bir yorumdan, siyasi herhangi bir şeyden uzak bir hukukçu olarak Metin ne diyor, nasıl uygulanabilir, uygulanırken nasıl sıkıntılar oluşabilir, objektif bir şekilde değerlendirelim. Harika hocam.

 

Bütün siyasi görüşlerden arınarak objektif bir şekilde değerlendirmeye çalışalım. Şimdi bir zaman şunu sorayım. Bu yasanın içerik üreticileri anlamında ben soracağım.

 

Yani ben burada bir tarafım. İçerik ürettiğim için sosyal medyada. Burada ister istemez bir taraf olmaya çalışıyorum.

 

Ama siz tabii ki daha objektif olacaksınız. Kanunlar ne gerekiyorsa onu söyleyeceksiniz. Bu anlamda biz içerik üreticilerine bu yasanın avantajları var mı? Ve dezavantajları tabii daha çok gibi gözüküyor ama bunu objektif bir yorumla yorumladığımızda avantaj dezavantaj konularında ne söyleyebilirsiniz? Öncelikle bir istersen tanımlayalım.

 

Yani bu nasıl suç olacak? 5 tane şart belirlemiş kanun. Yani bu suçun oluşabilmesi için bu 5 şartın aynı anda gerçekleşmesi gerekiyor. Birincisi gerçeğe aykırı bir bilgi olacak.

 

Bilgi, söz konusu bilgi oraya yazılan. Diyelim ki videoda anlattık. Twitter'da işte bir mesaj oluşturduk.

 

Bu arada ilah sosyal medya aracılığı olması şart değil. Ama günümüzde artık ağırlıklı sosyal medya üzerinde bu bilgiler yayılıyor. Gerçeğe aykırı bir bilgi olacak.

 

Bu gerçeğe aykırı bilgi ikinci şart olarak kamu barışını bozmaya elverişli şekilde yayılacak. Üçüncü şart olarak alenen yayılması gerekiyor. Yani tamamen açık bir ortamda olması gerekiyor.

 

Dördüncü şart olarak baktığımızda ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığıyla ilgili bir durum olacak. Beşinci şart olarak da sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak sayesinde yani amacıyla bu bilginin yayılıyor olması gerekiyor. Bu beş şartın aynı anda gerçekleşme ihtimali neredeyse yok.

 

Çünkü hani bunlardan herhangi bir birinde normalde bir şüphe olduğunda, tereddüt olduğunda şüpheden sanık yararlanır ilkesi vardır ceza hakkında. Yani beşinin de mutlaka somut bir şekilde gerçekleştiğinin kanıtlanması gerekiyor. Aynı zamanda bunun kastla, kasten yapılması gerekiyor.

 

Yani ben yanlışlıkla yaptım, bunu takdirle yaptım dediğiniz zaman da aslında... Biraz kötü bir amaçlı olması gerekiyor. Evet, çok açık bir şekilde olması gerekiyor. Yani onu biz suçun manevi unsuru diyoruz.

 

Yani ben bunu kastla, isteyerek bu amaçla yaptım. Zaten kanun da ölmemiş. Bunların bir arada gerçekleşmesi gerekiyor ki suç oluşsun ve mahkumiyet kararı, hapis cezası verilebilsin.

 

Yani ben bu beş tane maddeden birkaç tanesi veya bir tanesi olduğu zaman direkt suç işleniyormuş gibi bunu biliyordum. Ama siz diyorsunuz ki bu beş tane maddenin hepsi olması gerekiyor ki bir tane suç teşkil etsin. Doğru mudur? Aynen öyle.

 

Diyelim ki işte gerçeğe aykırı bir bilgi, ben bunu alenen yaydım vs. Ama halkı, işte korku ve paniğe sevk etmek, bunu yaratmak amacıyla gerçekleştirdiğim kanıtlanamadı diyelim ki. Bu durumda da suç oluşmaz.

 

Yani dolayısıyla maddeye baktığınız zaman aslında objektif yorumlama yapıldığında ya bu suçun gerçekleşmesi neredeyse imkansız bence. Objektif bir değerlendirme yapıldığında. İmdalı bir suç.

 

Ama tabii bence öyle. Yani bununla ilgili kimsenin hapis yatacağını düşünmüyor. Gerçekleşeceğini düşünmüyor.

 

Ancak tereddüt, çekince oluşturan meseleler daha farklı. O da şu, bu suçun karşılığında öngörülen ceza 3 yıla kadar olduğu için tutuklama talebi olabiliyor. Yani tutuklama talebi için suçun gerçekleştiğini kanıtlamanız gerekmiyor.

 

Tutuklamanın ayrı şartları var bu arada. Ayrı şartları var ama ülkemizde tutuklama biraz daha çabuk uygulanabiliyor bazen. Dolayısıyla acaba burada tutuklamalar olabilir mi? Yani sonuçta hapis cezası verilmese de önden bir tutuklama olabiliyor.

 

Böyle bir tereddüt, çekince, korku oluşabilir. Daha ötesinde böyle bir düzenleme nedeniyle acaba işte bir şeyleri söylemekten, yazmaktan çekinir mi insanlar? Şimdi objektif yorum yapıyoruz. Şimdi böyle bir düzenleme var.

 

Ya aman Allah'ım işte bu kanun geldi. Herkes acaba sosyal medyada bir şeyler söyleyenler hapse mi girecek? Hayır hiç öyle bir şey yok. Bakın bu 5 şartın aynı anda gerçekleşmesi lazım.

 

Çok zor. Diğer taraftan biraz da haklı bir şekilde çekince olan durum ise acaba uygulamada nasıl olacak? Bu tutukluluk halleri vs. nasıl uygulanacak? Böyle bir tereddüt var açıkçası.

 

Anlıyorum. Bunu pekiştirmek için şöyle bir soru sorayım. Herkesin anlayabileceğin şekilde.

 

Örneğin şimdi ben YouTube'da içerik üretiyorum. Ve YouTube'da bir içerik yaptım. Dedim ki ekonomi çok kötü veya ekonominin kötü olduğuyla alakalı bir video yaptım diyelim.

 

Ben dezenformasyon mu yapmış olacağım? Yok sadece ekonomi kötü mü dedik? Evet. Ekonomi kötü dedik. Tabii ki ekonomi kötü derken biraz ister istemez yukarıdaki insanları da eleştirmiş oluyoruz.

 

Çünkü sadece kötü demekle hiç bitmiyor. Bunu yapmış olduğum için aslında iyi de ben söylediğim kötüymüş gibi karşı tarafa algılattırmaya çalıştığım için dezenformasyon mu yapmış olacağım? Şimdi şöyle bir kere bizim fiilimiz başka bir suçu da oluşturabilir. Örneğin işte devlete, anayasal düzene, ülkeyi yönetenlere karşı suç işlemiş, hakaret etmiş olabiliriz.

 

Bunlar zaten vardı. Biz yeni gelen düzenlemeden bahsediyoruz. Ben sadece işte diyelim ki kötü bir yönetim var, ekonomi kötüye gidiyor dedim.

 

Bakın bu saydığımız beş şarttan hangisi gerçekleşti? Hani diyebilirsiniz ki gerçek bir bilgi değil. Gerçeğe aykırı bilgi tamam. Ama sırf halkı işte endişe, korku ve paniğe sevk etmek amacıyla mı bunu söyledi? Bunun ispatlanmış olması lazım.

 

Böyle bir şey yok aslında. Yani hani sırf işte dolar şu kadar olacak dedik diye herkes böyle paniğe mi kapılacak? Aynı zamanda kamu barışını bozmaya elverişli şekilde olması lazım. Ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığıyla ilgili olması lazım.

 

Yani bu şartların bir arada gerçekleşme ihtimali dediğim gibi objektif değerlendirme de düşük. Dolayısıyla ya işte dolar şuraya varacak, ülkenin ekonomisi buraya gidecek. Bu suçu oluşturmaz.

 

Yani bunu söyleyebiliriz. Harika. Hocam izninizle bir kanun maddesi okuyacağım.

 

Bunun üzerinden bir yorum rica edeceğim. Şimdi diyor ki maddede, Teklifte anayasal suçlarına ilişkin internet içeriğini oluşturan ve yayan faillere ulaşmak için Cumhuriyet Savcısı kavuşturmak aşamasında mahkemini talep etmesi üzerine gerekli olan bilgileri isteyebilecek. Yani sosyal medya platformlarından bu bilgileri isteyecek.

 

Bu bilgiler verilmezse bant genişliği %90 azaltılabilecek. Ayrıca platformlara reklam yasağı da uygulanabilecek deniyor maddede. Şimdi örneğin YouTube'un bant genişliği %90 azaltılması demek yani bizim YouTube'u neredeyse hiç kullanamayacağımız anlamına geliyor.

 

Ve tabii reklam yasağının gelmesi durumu da var. Bu durum direkt olarak biz içerik üreticilerini ilgilendiriyor. O yüzden bunları yapabilmek gerçekten mümkün mü? Hemen bu kadar kolay bir şey mi? Evet asıl bence kendi suçu oluşturan, suçun oluşumuna ilişkin az önce söylediğimiz 5 şartta haiz, kanun maddesi çok bence sıkıntı değil.

 

Dediğim gibi sonuç itibariyle mahkumiyet kararı verilmesi neredeyse imkansız. Ancak yan unsurlar var. Şöyle birinci sıkıntı bu tutuklama tedbirinin uygulanma ihtimali.

 

Burada bir çekince belki korku oluşabilir. İkinci sıkıntı bence bu daha büyük bir sıkıntı. Bir soruşturma aşaması, savcılık aşamasında bir durum varsa Cumhuriyet Savcısı'nın, yargılama, ceza mahkemesi aşamasında bir durum varsa da burada hakimin sosyal ağ sağlayıcından bu kişi fail olabilir diye istediğinde söz konusu kişiye ait bilgileri vermesi gerekiyor sosyal ağ sağlayıcı.

 

Eğer bu bilgileri vermezse bu durumda sosyal ağ sağlayıcı hakkında %90 bank genişliğine kadar daraltma uygulanabiliyor. Yani yavaşlatma gibi bir sonuç olacak. Dolayısıyla evet YouTube gibi bir mecrayı olduğu gibi durdurabilir.

 

Şimdi bu hüküm ukçe olarak yorumladığımızda sıkıntılı bir hüküm. Neden? Bu işte sen oturmuşsun burada YouTube'da nasıl içerik üretilebilir? İşte bu nasıl doğru bir metot olur? Tamamen hukuka kanuna uygun böyle bir fiile bulaşmadan içerik üretiyorsun ve buradan para kazanıyorsun. Fatura mı kesiyorum, vergi mi veriyorum? Tabii tabii her şeyini gayet iyi, vatansever bir vatandaşsın.

 

Ve içerik üretiyorsun, katma değer üretiyorsun. Şimdi senin mecran bir anda kapanıyor. Para kazanacağın yerde dolayısıyla kapanmış oluyor.

 

Yani ne oluyor? Fail olmayan kişi de cezalandırılmış. Mağdur olmuş. Ami yani tabirle ne oluyor? Kurunun yanında yaş da yanmış oluyor.

 

Dolayısıyla bu hüküm gerçekten sıkıntı oluşturabilecek bir hüküm. Tabii bu hangi durumda? Eğer sosyal ağ sağlayıcı, örneğin YouTube, örneğin Twitter diyelim ki kişinin bilgilerini, fail olduğu düşünülen kişinin bilgilerini vermezse bu durumda Ankara suç ceza hakimliğinden bir talep de bulunabiliyor. Bir hakimin kararıyla da YouTube bir anda neredeyse kapanabilir.

 

Çok teşekkür ederim. Açıklayıcı oldu gerçekten. Her yaştaki insanın anlayacağı şekilde oldu.

 

Özellikle çünkü genç arkadaşlar da izliyor. Bazen yeni sosyal medya kanunu deyince sanki geçmişteki istisnayla alakalı kanunlar olduğunu sanıyorlar. Özellikle buradan genç arkadaşları da bu kanunun ne olduğunu, ne yapmaları gerektiğini, nelerden dikkat etmeleri gerektiğini hakkında bahsetmiş olduk.

 

Hatta bununla alakalı bir soru sorayım son olarak. İleride bir sorun yaşamamak için nelere dikkat etmeliyiz? Yani şöyle bu fiil anlamında tabii ki özellikle böyle halkı, halk arasında endişe, korku, panik yaratmak amacı oluşturabilecek bir içerik üretmememiz gerekiyor. Kaynağı belli olmayan her yerden gelen bilgiyi alıp yaymamak gerekiyor sanıyorum.

 

Aslında bakarsan şöyle bir taraftan ben de hukuki anlamda içerik üretiyorum. Dolayısıyla düşünceyi özgürce yayabilmek biri kokçu olarak da benim önem verdiğim bir şey. Bununla beraber maalesef sosyal medyada kaynağı belli olmayan ve bir anda çok hızla yayılan kimsenin de bunun arkasını araştırmadığı bilgiler dolaşabiliyor.

 

Ve insanların bu nedenle canı yanabiliyor açıkçası. Bunlarla ilgili mevcut da zaten düzenlemeler var idi. Hani böyle bir düzenlemeye gerek var mıydı yok muydu bu ayrı bir tartışma konusu.

 

Ama özellikle genç arkadaşlar içerik üreticiler için şunu söyleyebiliriz. Bir kere zaten ne olursa olsun etik olarak da ahlaki olarak da kaynağı belli olmayan doğruluğunu teyit etmediğiniz bilgileri paylaşmayın. Bu bilgileri böyle korku, endişe verici şekilde hiç paylaşmayın.

 

Bunu söyleyebiliriz. Harika. Yani aslında temelden baktığımız zaman kanunların, yasaların bu kanun özelinde söylüyorum.

 

Çok kötü değil. Hatta eğer doğru kullanılırsa belki uzun vadede fayda bile sağlayabilecek. Ama buradaki sanıyorum en büyük sıkıntı bazı şeyler yoruma dayalı.

 

Ve yoruma dayalı olduğu için orada biraz bir soru işareti ve endişe oluyor. Haliyle herkes kendi açısından düşündüğümüz zaman haklı. Ama doğru uygulanmaya eğer başarılabilirse, doğru uygulanabilirse belki bazı kötü niyetli insanların da önüne geçilebilir.

 

Ama yoruma dayalı olan problemlerde bazen kurunun yanında yaş dayanması meselesi gibi böyle büyük sıkıntılar da çıkartabilir. Yani umarım hocam çok doğru bir şekilde bu yasa, bu kanun kullanılır. Ülkenin menfaatine, faydasına olur.

 

Tabii bu özgürlüklerini de kısıtlamama kaydedin. Evet. Yani o özgürlük meselesi tabi hukukçular arasında da çok tartışıldı.

 

Burada çok ayrıntısına girmeyelim ama şöyle. Anayasaya ve İnsan Hakları Sözleşmesi'ne aykırılık olduğu iddiaları da var. Bunu tamamen Anayasa Mahkemesi değerlendirecek.

 

Bizim Anayasa Mahkememiz var. Anayasaya aykırılık hakkında karar verilecek. Belki belli bir iptal de söz konusu olabilir.

 

Onu göreceğiz. Ama şu anda böyle aman Allah'ım çok böyle panik olacak vesaire bir durum yok. Açıkçası özünde bunu söyleyebiliriz.

 

Süper. Hocam çok teşekkür ediyorum. Gerçekten açıklayacağım.

 

En basit düzeyde açıkladık. Bence çok fazla bir soru şartı kalacağını sanmıyorum izleyiciler anlamında. Gayet faydalı bir sohbet oldu.

 

Son olarak eklemek isteyeceğiniz bir şeyler olur mu? Şunu söyleyeyim. Yani sosyal medya tamamen başıboş ve istediğimiz şeyleri üretebileceğimiz bir mecra olarak algılanmaması gerekiyor. Doğru.

 

Bununla birlikte bizim özgür düşüncemizi kendi kanalımız aracılığıyla evet sosyal asa alayıcı böyle bir burada belki biraz aracılık yapıyor ama neticede aslında kendi kanalımıza kendimiz koyuyoruz içeriği. Kendi kanalımız aracılığıyla özgür düşüncemizi de ortaya koyabilmemiz lazım. Bunun dengesinin bulunması önemli.

 

Tıpkı bu düzenlemede olduğu gibi. Aman Allah'ım işte ne yazarsanız yazın içeri atılabilirsiniz de değil. Ama bir taraftan da bu düzenleme harika bir düzenleme.

 

Hiç sıkıntı olmaz da maalesef uygulamada ne olacağını tam olarak bilemediğimiz için bunu da söyleyebiliyoruz. Yani biraz her şeyi dengeli sakince değerlendirmek. Özellikle üreteceğimiz ve yayacağımız bilgi içeriği de buna göre değerlendirmekte fayda var.

 

Ağzınıza sağlık hocam. Çok teşekkür ediyorum. Burak Arslanlı'nın kanalının linkini de açıklamalar kısmına koyacağım arkadaşlar.

 

Hukuk ile alakalı özellikle sosyal medya hukukuyla alakalı çok detaylı güzel videolar var. Faydalı videolar var. Kesinlikle Burak Hocam'ın kanalına da göz atmanızı tavsiye ederim.

 

Hocam tekrardan çok teşekkür ediyorum. Vaktinizi ayırdınız. Ben teşekkür ederim.

 

Değerli bilgiler verdiniz. Umuyorum önünüzdeki videolarda yine konularla alakalı bu tarz konularla alakalı videolar, yeni videolar çekeriz. Umarım böyle çok keyifli konular, güzel konular anlatırız.

 

Çok teşekkür ediyorum hocam. Kendinize iyi bakın. Görüşmek üzere.

 

Görüşmek üzere. İyi bak kendinize. Sağ ol.