Ceza Mahkemesindeki Beraat Kararı İdari Yaptırımları Da Bağlamalı: Nikolaos Aroutsidis Davası (Türkçe Özet Metin)

• Tarih: 27.05.2025
• Yazar: Staj. Öğr. Zehra BUYRUK

Ceza Mahkemesindeki Beraat Kararı İdari Yaptırımları Da Bağlamalı: Nikolaos Aroutsidis Davası (Türkçe Özet Metin)

Yunanistan'da Masumiyet Karinesinin İhlali: Nikolaos Aroutsidis Davası

Orjinal metin için tıklayınız.

İskeçe'de avukatlık yapan Yunan vatandaşı Nikolaos Aroutsidis, 18 Temmuz 2013 tarihinde, Yunanistan'a karşı (no. 47604/13) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 34. maddesi uyarınca bir başvuru yapmıştır. Başvuru, AİHS'nin 6/2. maddesiyle ilgili olup, başvuranın sahte faturalandırma suçlamasından beraat etmesine rağmen, masumiyet karinesinin sonraki idari yargılamada gözetilmemesine ilişkindir.

Başvuranın muhasebe kayıtlarında yapılan bir denetimde, vergi kaçırmak amacıyla sahte belgeler (yakıt ve madeni yağ alımına ilişkin faturalar ve sevk irsaliyeleri) aldığı ve kaydettiği tespit edilmiştir. İskeçe Vergi Dairesi, başvuranın vergi kaçırması nedeniyle 2523/1997 sayılı Kanun'un 6/1. maddesi uyarınca, kaçırılan verginin üç katı tutarında idari para cezası uygulamıştır. 11 Şubat 2004 tarihli kararlarla, 2001 ve 2002 vergilendirme yılları için toplamda yaklaşık 30.500 Avro para cezası verilmiştir. Başvuran bu kararlara karşı iç hukukta itirazda bulunmuştur.

Bu süreçte, İskeçe Asliye Ceza Mahkemesi Cumhuriyet Savcılığı, başvuran hakkında 2523/1997 sayılı Kanun'un 19/1, 4 maddeleri uyarınca sahte belge almak ve kaydetmek suretiyle vergi kaçırma suçundan ceza davası açmıştır. İskeçe Üç Hâkimli Ceza Mahkemesi, 15 Ocak 2008 tarihli kararıyla, belgelerin sahte olmadığına karar vererek başvuranı vergi kaçırma suçlamasından beraat ettirmiştir. Bu karar kesinleşmiştir.Ancak, 29 Nisan 2008 tarihli kararlarla, Komotini İdare Mahkemesi başvuranın itirazlarını reddederek belgelerin sahte olduğuna hükmetmiştir. Başvuran bu kararlara itiraz etmiş, AİHS'nin 6/2. maddesine dayanarak beraat kararını sunmuştur. İskeçe İdare Temyiz Mahkemesi, 9 Mayıs 2012 tarihli kesin kararlarıyla itirazları reddetmiştir. Mahkeme, beraat kararına ilişkin olarak, 6/2. maddenin idari yargılamada uygulanamayacağına, çünkü ceza ve idari yargılamaların Yunan Anayasası'nın 94/1 ve 96/1. maddeleri gereği birbirinden bağımsız olduğuna hükmetmiştir. Bu kararlar temyiz edilememektedir.

Davanın Arka Planı ve Ulusal Hukuk

Yunanistan Anayasası'nın 94. maddesi idari uyuşmazlıkları Danıştay ve idare mahkemelerine bırakırken, 96. maddesi suçların cezalandırılmasını olağan ceza mahkemelerinin yetki alanına sokar. Bu, ceza ve idari yargılamaların birbirinden bağımsız olduğu anlamına gelmektedir.

Vergi Mevzuatında İdari-Cezai Yaptırımlar başlıklı 2523/1997 sayılı Kanun'un 6. maddesi, sahte belgelerle KDV indirimi yapılması durumunda vergi kaybının üç katı tutarında özel para cezası öngörür. Kanunun 19. maddesi ise sahte vergi belgesi düzenleyen veya alan kişilere vergi kaçırıp kaçırmadığına bakılmaksızın en az üç ay hapis cezası, belirli parasal değerlerin aşılması durumunda ise daha ağır hapis cezaları (3.000 Avro üzeri için en az bir yıl, 150.000 Avro üzeri için on yıla kadar) getirmektedir. Sahte belge, var olmayan bir işlem için veya belgede belirtilen kişi dışında başka kişilerce yapılan işlemler için düzenlenen belge olarak tanımlanır.

Başvuranın Şikayeti ve Mahkeme Değerlendirmesi

Başvuran Nikolaos Aroutsidis, ceza yargılamasında beraat etmesine rağmen, sonraki idari yargılamada masumiyet karinesinin göz ardı edildiğinden şikayet etmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), başvuranın iddialarını AİHS'nin 6/2. maddesi kapsamında incelemeye karar vermiştir. Yunan Hükümeti bu konuda herhangi bir görüş sunmamıştır.AİHM, ceza yargılamasının sona ermesini takiben yürütülen diğer yargılamalarda 6/2. maddenin uygulanabilirliğine dair genel ilkeleri hatırlatarak, İskeçe İdare Temyiz Mahkemesi'nin, başvuranın ceza suçlamasına konu olan sahte belgelerin alınması ve kaydedilmesi olaylarının tamamını değerlendirdiğini belirtmiştir. Bu nedenle AİHM, idari yargılamanın, başvuranın beraat ettiği ceza yargılamasıyla bağlantılı olduğunu ve dolayısıyla 6/2. maddenin uygulanabilir olduğunu kabul etmiştir.

Kabul Edilebilirlik ve Esas Hakkındaki Karar

AİHM, şikayetin açıkça dayanaktan yoksun olmadığına ve kabul edilebilir olduğuna karar vermiştir.Esas hakkında ise AİHM, ceza yargılaması beraatle sona erdiğinde masumiyet karinesinin, kişinin başka türdeki herhangi bir yargılamada da cezai mahkumiyetinin bulunmaması durumunun korunmasını gerektirdiğini vurgulamıştır. Ayrıca, bir beraat kararının bağlayıcı kısmının, kişinin cezai sorumluluğuna atıf yapan herhangi bir makam tarafından dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir.

Mevcut davada, İskeçe İdare Temyiz Mahkemesi, Ceza Mahkemesi'nin aksine, başvuran tarafından alınan ve kaydedilen belgelerin sahte olduğu sonucuna varmış ve idari para cezalarını onamıştır. Mahkeme, başvuranın AİHS'nin 6/2. maddesine dayalı şikayetini dikkate almayı reddetmiş ve bu maddenin uygulanabilir olmadığını belirtmiştir.

Sonuç

AİHM, İdare Temyiz Mahkemesi'nin belgelerin sahte olduğuna ve başvuran tarafından kaydedildiğine ilişkin değerlendirmesinin, başvuranın aynı olaylar nedeniyle beraat etmiş olmasına rağmen kendisine cezai sorumluluk yüklediğini tespit etmiştir.

Sonuç olarak, AİHM, başvuranın masumiyet karinesinin gözetilmediğine karar vererek, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6/2. maddesinin ihlal edildiğine hükmetmiştir.

Nikolaos Aroutsidis Davasında Tazminat Kararı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Nikolaos Aroutsidis davasında Sözleşme'nin 6/2. maddesinin ihlal edildiğine karar verdikten sonra, Sözleşme'nin 41. maddesi uyarınca adil tazminat konusunu ele almıştır.

Maddi Tazminat Talebi

Başvuran, kendisine uygulanan idari para cezaları nedeniyle 30.500,31 Avro maddi tazminat talep etmiştir. Yunan Hükümeti ise, bu talebin iddia edilen ihlallerle nedensel bir bağ kurmadığını ve başvuranın bu miktarın yalnızca 6.714,43 Avro'sunu ödediğini belirtmiştir. Hükümet ayrıca, AİHM'nin bir ihlal tespit etmesi durumunda, ulusal mevzuatın Danıştay nezdinde yargılamanın yeniden açılmasını öngördüğünü ifade etmiştir.AİHM, başvuranın Danıştay'da yargılamanın yeniden açılması için başvurabileceğini ve idari para cezalarının iptalini talep edebileceğini göz önünde bulundurarak, maddi tazminat talebini reddetmiştir.

Manevi Tazminat Talebi

Başvuran ayrıca 30.000 Avro manevi tazminat talep etmiştir. Mahkeme, hakkaniyet gereği, başvurana 6.000 Avro manevi tazminat ödenmesine karar vermiştir. Bu miktara uygulanabilecek her türlü vergi dahildir.

Yargılama Giderleri

Başvuran yargılama gideri talebinde bulunmadığı için, Mahkeme bu konuda herhangi bir hüküm vermemiştir.

Sonuç ve Ödeme Koşulları

AİHM, başvurunun kabul edilebilir olduğuna ve Sözleşme'nin 6 § 2. maddesinin ihlal edildiğine oybirliğiyle karar vermiştir. Davalı Devlet'in, başvurana üç ay içinde 6.000 Avro ödemesine, bu miktara her türlü verginin dahil olmasına hükmedilmiştir. Üç aylık sürenin sona ermesinden itibaren ödemeye kadar geçen süre için, Avrupa Merkez Bankası'nın marjinal faiz oranına üç puan eklenerek basit faiz uygulanacaktır.Başvuranın diğer tazminat talepleri reddedilmiştir. Bu karar, 20 Mayıs 2025 tarihinde yazılı olarak bildirilmiştir