Avukatın Soruşturma Evresinde Savcılık Dosyasını İnceleme Yetkisine İlişkin Genelge

• Tarih: 18.05.2021
• Yazar: Stj. Av. Ceren Nur Enginar

Avukatın Soruşturma Evresinde Savcılık Dosyasını İnceleme Yetkisine İlişkin Genelge

Bilindiği üzere, Avukatlık Kanunu'nun "İşlerin stajiyer veya sekreterle takibi, dava dosyalarının incelenmesi ve dosyadan örnek alma" başlıklı 46. maddesiyle avukatlara -dosyada vekaletnamesi olsun olmasın- dosya inceleme hakkı tanınmıştır. Hukuk dosyalarında Hukuk Muhakameleri Kanunu'nun 161. maddesiyle ceza dosyalarında ise Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 153. maddesiyle bu husus açık olarak hükme bağlanmıştır. Nitekim dosya inceleme hakkı sayesinde avukatlar dosyada vekaleti olmayan müvekkil adayları nezdinde araştırma yapabilecek, kurulacak vekalet ilişkisinin daha sağlam olması sağlanacaktır. 

Ancak uygulamada özellikle soruşturma aşamasında avukatların vekaleti olmadığı dosyalara ilişkin inceleme yapmasında zorluk çıkartılmaktadır. Halbuki avukatın vekalet ilişkisinin daha sağlıklı olması adına  sözleşme ilişkisi kurulmadan önce ceza dosyalarında ve hukuk dosyalarında olduğu gibi soruşturma aşamasındaki dosyalarda da somut durumu öğrenebilmesi gerekir. 

Bu çerçevede Ankara Barosu Başkanlığının avukatın savcılık dosyasını inceleme talebi hakkındaki 18,03.2021 tarihli ve E:67527648-622.01[E.14710] -16384 sayılı yazısına istinaden tanzim edilen ceza muhakemesinde avukatın, vekaletname veya baro tarafından görevlendirme yazısı olmaksızın hangi hallerde soruşturma dosyasını inceleyebileceğine ilişkin Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü'nün 26.03.2021 tarihli genelgesinin tam metni aşağıda sunulmuş olup neticede Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü avukatların soruşturma kapsamındaki dosyaları inceleme yetkisini şu hallere bağlamıştır:

"1- Soruşturma evresinin gizli olduğu, şüpheli müdafii ya da katılan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kişi vekilinin soruşturmnın amacını tehlikeye düşürmemek kaydıyla soruşturmadan bilgi alması veya soruşturma evrakını inceleyebilmesi için müdafii veya vekili olduğunu beyan ettiği şahıslarla ilgili UYAP'ta kaydının bulunması ya da müdafi veya vekil sıfatını aldığına dair bir görevlendirme yazısı ya da vekaletnameyi Cumhuriyet sacılığına ibraz etmesi gerektiği,

2- Avukatın, lehine inceleme yapmak istediği şahısla ilgili UYAP kaydı, müdafi veya vekil sıfatını aldığına dair bir görevlendirme yazısı ya da vekaletnamenin bulunmadığı hallerde;

a) Avukat tarafından, soruşturma dosyasının hangi tarafı ile ilgili inceleme yapılmak istendiğine dair kendisinin imzalı beyanını içeren dilekçesi ve ekinde baro kimlik belgesinin bir örneği ile ön büro veya Cumhuriyet savcılığı soruşturma bürosuna başvuruda bulunabileceği, varsa bu başvuruya, lehine inceleme yapılacak kişinin içeren imzalı dilekçesini de ekleyebileceği,

b) Başvuru ekinde lehine inceleme yapılacak kişinin iznini içeren imzalı dilekçesini ekleme zorunluluğunun bulunmadığı, bu hususun avukatın ihtiyarında olan bir husus olduğu,

c) Avukatın tarafın inceleme izin dilekçesinin aslı kendisinde bulunuyor ise suretini onaylayarak adli mercilere sunabileceği, aslı kendisinde bulunmayan taraf dilekçesini sunmasının 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 56 ncı maddesine aykırılık teşkil edeceği,

ç) Soruşturma dosyasında kısıtlama kararı bulunmuyor ise ilgili tarafın katılma hakkının bulunduğu işlemler ile bilirkişi raporlarının söz konusu avukatın incelemesine sunulması gerektiği,

3- Soruşturmaya ilişkin bilgi ve kişisel veri içermesi nedeniyle UYAP dosya sorgu ve dosya kapak bilgisi gibi isteklerinde de avukatın lehine inceleme yapmak istediği şahısla ilgili UYAP'ta kaydının bulunması ya da müdafi veya vekil sıfatını aldığına dair bir görevlendirme yazısı ya da vekaletnameyi sunması gerektiğine dair, bunlar yoksa soruşturma dosyasının hangi tarafı ile ilgili inceleme yapılmak istediğine dair kendisinin imzalı beyanını içeren dilekçesi ve ekinde baro kimlik belgesinin bir örneği ile ön büro veya Cumhuriyet savcılığı soruşturma bürosuna başvuruda bulunabilecğei, varsa bu başvuruya, lehine inceleme yapılacak kişinin iznini içeren imzalı dilekçesini de ekleyebileceği, 

4- Tüm bu işlemlere dosya inceleme tutanağında yer verilmesi ve taraflar ya da müdafi veya vekiller tarafından sunulan dilekçeler ile eklerinin taranarak UYAP sistemine aktarılması gerektiği,"

belirtilmiştir. (İlgili genelgenin tam metni için buraya tıklayınız.)