İkinci El Otomobil Alım Satımında Vergiler

• Tarih: 20.12.2024
• Yazar: Av. Arb. Dr. Y.Burak Aslanpınar & Av. Faik Mert Karakeçili

İkinci El Otomobil Alım Satımında Vergiler

İkinci el otomobil alım satımı esnasında durumun özelliğine göre karşılaşılabilecek vergiler bulunmakta. Bu vergiler; 

-  Özel Tüketim Vergisi(ÖTV)                

-  Gelir Vergisi

-  Katma Değer Vergisi(KDV)

-  Motorlu Taşıtlar Vergisi(MTV)

-  Kurumlar Vergisi

KDV (Katma Değer Vergisi)

Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun; 1/1 inci maddesine göre, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler KDV'ye tabidir. Ticari bir işletme (galeri, oto satıcısı vb.),  ikinci el araç satışı yaparsa, KDV uygulanır.

KDV oranı, aracın niteliğine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.  KDV oranları, KDV Kanununun 28 inci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesine ekli I sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için % 1, II sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için % 10, bu listelerde yer almayan vergiye tabi işlemler için % 20 olarak tespit edilmiştir.

Buna karşın bireysel olarak yapılan satışlarda KDV uygulanmaz.

Gelir Vergisi

Eğer bir kişi, düzenli olarak ikinci el araç alım satımı yapıyorsa, bu işlem "ticari faaliyet" olarak değerlendirilir ve elde edilen kazanç üzerinden gelir vergisi doğabilir. Ancak, bir kişi tek seferlik bireysel bir satış yapıyorsa bu durumda gelir vergisi yükümlülüğü doğmaz.

Bu itibarla, bireysel alım-satımda vergi yükümlülüğü sınırlı olabilirken, ticari faaliyette bulunan kişiler için hem KDV hem de gelir vergisi açısından yükümlülükler doğabilir.

Kurumlar Vergisi

 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 6 ncı maddesinde; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun  ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Otomotiv alım-satım faaliyetleri, ticari bir faaliyet olarak değerlendirildiği için, bu tür işletmelerin elde ettikleri kazanç üzerinden Kurumlar Vergisi ödemeleri gerekmektedir.

Eğer şahıs işletmesi olarak faaliyet gösteriyorlarsa, bu durumda gelir vergisi mükellefi olurlar. Ancak, şirket kurarak faaliyet gösteriyorlarsa, kurumlar vergisi mükellefi olurlar. Her iki durumda da vergi yükümlülüklerini yerine getirmeleri önemlidir.

İkinci el otomobil alım satımı yapılmışsa bu satışı ilişkin Ticaret Bakanlığı'nın çıkardığı “Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik” Bir yönetmelik var. Bu yönetmelik diyor ki yıl içerisinde üçten fazla otomobil satışı yapılırsa bu durumda bir ticari faaliyet söz konusudur. Yıl içerisinde üçten fazla yani dört ve üzerinde satış varsa ticari kazanç vardır. Dolayısıyla bu durumda gelir vergisi ödenmesi gerekir, KDV ödenmesi gerekir.

Her Satış Ticari Kazanç Mıdır?

Ticari kazancın tespiti için bakılması gereken, devamlılık, süreklilik ve ticari kazanç kastı niyeti olması gerekiyor. Yine aynı şekilde alımda ve satımda mutlaka bir devamlılık çokluk aranıyor.

 Ticari kazanç amacı olmadan da çok sayıda alım satım yapılmış olabilir. Bu eğer ispat edilebilirse bu durumda vergi mahkemesinde dava açılarak iptal ettirilebilir.

Ticari Kazanç Elde Edildiği Tespit Edilirse Vergilendirme Esnasında Aracın Değeri Nasıl Belirleniyor?

Bu durumda sigorta değerine dikkat ediliyor. Ancak aksinin ispatı değer tespiti ile mümkün. Takdir Komisyonu’na durumun iletilmesiyle otomobilin alım-satım değeri tespit edilebiliyor. Bu değer üzerinden de gelir vergisi, KDV alınması gerekir diye bir öneri de bulunuluyor. Bu işlemler sırasında işlemlerin hukuka uygunluğu da tespit ediliyor. Tespiti değeri yanlış ortaya konulmuş olabilir ve işlem yine vergi mahkemesine götürülerek iptal edilebilir. Dava açmakla birlikte tahsil işlemlerinin tamamı duruyor. Daha sonrasında vergi mahkemesi karar verinceye kadar herhangi bir tahsil riskiyle yani hacizle vs. karşılaşılmıyor.

Geçmişe Dönük Satışlar Vergilendirilebilir Mi? 

Normal şartlar altında mükellefiyeti olmayan bir kişi, yıl içerisinde üçten fazla araç satışı yapmışsa bu durumda geçmişe dönük vergi mükellefiyeti tesis ettirilip işlem yapılabiliyor.

Geçmişe dönük bu mükellefiyet sonrasında her ay verilmesi gereken KDV beyannamelerinin verilmesi gerekiyor. Yine yıl içerisinde geçici vergi beyannamelerinin ve yıl sonunda da gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekiyor aksi halde artık mükellefiyet olduğu  için ceza kesilebilir.