Etiket Bulutu

Anayasa Mahkemesi, yabancı katılımcıya açık uluslararası bir ihale olduğu iddia edilen ihaleye ilişkin ihale kararı ve hak edişler üzerinden alınan damga vergisinin faiziyle iadesi talebiyle açılan davada verilen ret kararının, Anayasa’nın 36. maddesi kapsamında “adil yargılanma hakkı”na aykırı olduğuna karar verdi.

10 Temmuz 2021 tarihli, 31537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yargıtay 5.Hukuk Dairesi’nin 2021/6635E. 2021/9502K. sayılı kanun yararına bozma kararına ilişkindir.

Uyuşmazlığın çözümü açısından, başvurucuların sonuca etkili, ayrı ve açık yanıt gerektiren iddialarının değerlendirilmemesi adil yargılanma hakkını ihlal eder nitelikte görülmüştür. Ayrıca, başvurucuların temel iddialarının ilk derece mahkemesinde tartışılmaması ve ileri sürülen esaslı iddiaların temyiz merciince de karşılanmaması yargılamayı bütünüyle adil olmaktan çıkarmış ve yeterli gerekçe standardının sağlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Giderim açısından ise başvuruda tespit edilen adil yargılanma hakkı ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar görülmüştür. İhlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasının yeterli bir giderim sağlayacağı anlaşıldığından tazminat taleplerinin reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Dava konusu taşınmaza ilişkin orman kadastrosuna itiraz davasının reddine ilişkin kararın kesinleşip tapu kaydına satılamaz şerhi konulduğu tarihten itibaren tapu malikinin tasarruf hakkı kısıtlandığından tazminat davası için zamanaşımının bu tarihten sonra başlayacağı ve tarım arazisi niteliğindeki taşınmazın sulu yada kuru olup olmadığı araştırılıp kapitilizasyon faiz oranı ve taşınmazın özellikleri dikkate alınarak objektif değer artışı oranı uygulanmak suretiyle bulunan değere göre karar verilmesi gerektiği gözetilmelidir.

Taşınmaz mülkiyetinin kazandırıcı zamanaşımı ile iktisabı için, o taşınmaz üzerinde nizasız, fasılasız ve iktisadi amaca uygun olarak malik sıfatıyla zilyetliğin sürdürülmesi ve 20 yıllık edinim süresinin dolması gerektiği, bu tür anlaşmazlıklarda taşınmazın niteliği, üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıç ve sürecinin takdiri delil olan yerel bilirkişi ve tanık anlatımları yanında hava fotoğrafları ve topoğrafik haritalardan faydalanmak suretiyle belirlenmesinin isabetli olacağı da gözetilmelidir.

Ormanların yok edilmesinin orman niteliğini kaybetme olarak kabul edilemeyeceği, dava konusu taşınmazların orman bütünlüğünü bozmama, su ve toprak rejimine ve çevresindeki ekosistemlerinin tüm öğeleriyle kendisini yenileyebilme gücüne zarar vermeme, ormancılık çalışmalarının etkenlik, verimlilik ve karlılık düzeylerini düşürmeme, taşınmazlar üzerinde insan elinin çekilmesi ve olduğu gibi bırakılması halinde, yeniden orman haline dönüşüp dönüşemeyeceği gibi koşulları birlikte değerlendirip,  taşınmazların hangi doğal olaylar ve eylemler sonucu bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybettiğini ya da etmediğini inceleyerek karar verilmesi gerekir.

Tapu kaydının iptali ile davacı yanın mamelekinde meydana gelen gerçek zarara ilişkin tazminat miktarının belirlenmesinde esas alınacak değerlendirme tarihinin, zararın hasıl olduğu tapu iptal kararlarının kesinleşme tarihleri olup, bu tarihlere göre taşınmazların değeri, değerlendirme gününden evvelki özel gayesi bulunmayan satışlara göre hesaplanması suretiyle tazminat miktarının belirlenmesi gerektiği gözetilmelidir.

Uyuşmazlık orman olduğuna dair şerh bulunmayan taşınmazın tapu kaydının sonradan orman olduğu belirtilerek iptal edilmesi nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemiyle açılan eldeki davada, Devletin sorumlu olarak kabul edilip edilemeyeceği; davacının satın aldığı tarihte taşınmazın eylemli orman olup olmadığını bilebilecek durumda bulunup bulunmadığı; buna göre davacının kötü niyetli olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği; burada varılacak sonuca göre davacının tazminata hak kazanıp kazanmayacağı noktasında toplanmaktadır.

Devletin kusursuz sorumluluğunun bulunduğu ve davacıların gerçek zararlarının tazmini gerektiği; tapusu iptal edilen taşınmazlar arazi niteliğinde olduğundan, gerçek zararın, tapu iptal kararının kesinleşme günündeki net gelir metoduna göre hesaplanmasının zorunlu olduğu, öte yandan ıslah harcı yatırılmadan, arttırılan kısım yönünden de tazminata hükmedilmesinin doğru olmadığı gözetilmelidir.

Orman içi açıklık olduğu sabit görülen dava konusu taşınmaz zilyetlik yoluyla kazanılamayacak olup aynı zamanda özel mülk olarak da tescil edilemeyeceğinden taşınmazın tamamının orman niteliği ile Hazine adına tesciline karar verilmesi gerektiği gözetilmelidir.

6831 sayılı Orman Kanunu’nu gereğince ormandan yararlanma ancak orman idaresinin izni ve belirleyeceği şekil ile mümkündür. Taşınmazın orman vasfında olduğu ve tabi olduğu rejimin açıklanan şekilde orman idaresince belirleneceği, taraflardan birisinin herhangi üstün bir hakkı olmadığı, yararlanmanın ancak orman işletme müdürlüklerinin izniyle gerçekleştirilebileceği gözetilmeden hüküm kurulması hukuka aykırıdır.