Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Hapis Cezasının Paraya Çevrilmesi Artık Yok

• Tarih: 22.07.2009
• Yazar: Y. Burak Aslanpınar

Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Hapis Cezasının Paraya Çevrilmesi Artık Yok

HÜRSES

Vergi kaçakçılığı suçları ve bu suçlar için uygulanacak cezalar Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinde düzenlenmiştir.

Maddede, vergi kaçakçılığı suçunu oluşturan fiiller üç gruba ayrılmıştır. Maddenin; (b) fıkrasında sayılan ve daha çok naylon fatura diye de adlandırılan sahte belge düzenleme veya kullanma fiilleriyle vücut bulan suçlar için 3 yıldan 5 yıla kadar,

c) fıkrasındaki Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, Bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basma veya bilerek kullanma suçları için ise 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

(a) fıkrasındaki fiiller için öngörülen 1 yıldan 3 yıla kadar olan hapis cezası ise 3 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5904 sayılı Kanun’un 23. maddesi ile değiştirilerek cezanın alt sınırı 1 yıldan 18 aya çıkarıldı. Bu durumda, vergi kanunlarına göre tutulan;

• - Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar,
• - Gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar,
• - Defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,
• - Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler,
• - Muhteviyatı (içeriği) itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanacak.

Böylece vergi kaçakçılığı suçlarında hükmedilen hapis cezasının paraya çevrilmesi ihtimali, bütün fiiller için ortadan kalkmış oldu.

Hükmedilen Hapis Cezası Her Şekilde Bir Yıldan Fazla Olacak

Ceza mahkemesinde yapılan yargılama sonucunda hükmedilen hapis cezasının 1 yıl ve daha kısa süreli olması halinde (1 yıl dahil), bu hapis cezası adli para cezasına çevrilebiliyor.

Vergi kaçakçılığı suçlarını düzenleyen VUK’un 359. maddesinin (b) ve (c) fıkralarındaki fiiller için böyle bir ihtimal zaten söz konusu değildi. Ancak (a) fıkrasına göre hükmedilecek hapis cezası, takdiri indirim nedenleri vs. ile 1 yılın altına dahi inebiliyordu. Böylece kişi, suçu sabit olmasına rağmen para cezası ödeyerek hapis yatmaktan kurtuluyordu.

5904 sayılı Kanun ile yapılan değişikle bu ihtimal de ortadan kaldırılmış oldu. Bu durumda vergi kaçakçıları mutlaka hapis yatacak mı? Hayır.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Erteleme Hâlâ Mümkün

Kişinin, suçluluğu sabit olduğu mahkemece belirlenmesine rağmen hapse girmemesi sonucunu sağlayan tek yol para cezasına çevirme değil. “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması” veya “Hapis Cezasının Ertelenmesi” de suçluluğu sabit olmuş kişinin hapse girmemesi sonucunu doğurabiliyor.

Vergi kaçakçılığı suçları açısından bu iki kavrama yarınki yazımızda göz atacağız.