Mirasçılar Vergi Borçlarının Ne Kadarından Sorumlu?

• Tarih: 13.05.2009
• Yazar: Y. Burak Aslanpınar

Mirasçılar Vergi Borçlarının Ne Kadarından Sorumlu?

HÜRSES

>“Miras kaldı” ifadesi çoğu zaman olumlu algılanıyor. Birisinin yakını vefat ettiğinde, ondan kalan (mirasbırakandan kalan) mirasın, küçük ya da büyük bir servet anlamına geldiği düşünülüyor.

>Halbuki durum her zaman böyle değil. Ölen kişi arkasında borç bırakarak da öbür dünyaya göçmüş olabilir. Öyle ise mirasçılar, acılarıyla birlikte borçlularla da uğraşmak zorunda kalıyorlar.

>Bu noktada, mirasçıların, mirasbırakanın borçlarından ne oranda ve ne kadar sorumlu olduklarını bilmeleri büyük önem kazanıyor.

>Ölen kişinin borçlarından genel sorumluluk, Türk Medeni Kanunu’nda “kişisel” olarak ifade edilmiş. Buna göre >mirasçıların her biri, borcun tamamından yani müteselsilen sorumlu oluyor.

>Örneğin ölen kişinin (mirasbırakanın), yalnızca dört çocuğunun (Mirasçılar: A,B,C,D) sağ olduğunu düşünelim. Borç miktarı da 100.000 TL olsun. Dört çocuktan her birinin ¼ oranında miras payı olmasına rağmen borcun tamamından (100.000 TL’nin hepsinden) sorumlu oluyorlar. Örneği genişleterek, mirasçılardan (A)’nın bütün malvarlığının 40.000 TL olduğunu kabul edelim. Bu halde (A), 100.000 TL’nin hapsinden sorumlu, ancak malvarlığı 40.000 TL olduğu için kendisinden alınabilecek miktar da bütün malvarlığı olan 40.000 TL ile sınırlı kalıyor.

>Vergi borçları açısından ise özel ve farklı bir durum var.

>Mirasçıların Vergi Borçlarından Sorumluluğu Daha Az

>Mirasçıların ölen kişinin vergi borçlarından sorumluluğu, yalnızca miras hisseleriyle sınırlı kalıyor (Vergi Usul Kanunu md. 12).

>Ancak, miras hisseleri oranındaki sorumluluk, mirasçıların bütün malvarlıklarıyla sorumlu olmasını ortadan kaldırmıyor.

>Bu kez, örneğimizdeki 100.000 TL borcun vergi borcu olduğunu varsayalım. (A) isimli mirasçı, vergi borcunun yalnızca ¼’ünden yani 25.000 TL’sinden sorumlu oluyor. Burada, kendi malvarlığının 40.000 TL hatta 400.000 TL olmasının bir önemi yok. Kendisinden, yalnızca borcun miras hissesi oranına isabet eden kısmı istenebiliyor.

>Malvarlığı 20.000 TL olsaydı da, hissesi oranındaki sorumluluk (25.000 TL) konusunda bir değişiklik olmayacak ve yine bütün malvarlığıyla (20.000 TL ile) sorumlu olacaktı.

>Her Mirasçıya Hissesi Oranında ve Ayrıca Takibat Yapılması Gerekiyor

>Mirasbırakanın vergi borcu için, vergi idaresince ilgili kurumlar nezdinde araştırma yapılarak mirasçıların hisse oranları tespit edildikten sonra; mirasçıların her birine, hisselerine göre ihbarname düzenlenerek tebliğ edilmesi gerekiyor. Aksi takdirde (örneğin, mirasbırakanın vergi borcunun tamamı için ihbarname gönderilmesi halinde veya ihbarnamenin mirasçının değil mirasbırakanın adına düzenlemiş olması halinde) yargı mercilerince tarhiyatın kaldırılmasına karar veriliyor[1].

>Mirasçıların Vergi Cezalarından Sorumluluğu

>Ölüm halinde, vergi borçlarının tersine vergi cezaları düşüyor. Bu durum, ceza hukukumuzdaki “Cezaların Kişiselliği İlkesi”nin vergi hukukundaki yansımasından kaynaklanıyor.

>Dolayısıyla mirasbırakanın vergi cezalarından, mirasçıların sorumlu tutulması mümkün değil>[2]>.

>Sonuç olarak; mirasçının vergi ve diğer borçlarından ne oranda ve ne kadar sorumlu olduğunu bilmesi çok önemli. Ölen kişiden kalmış olan malvarlığından düşecek pay ve borçlardan sorumluluğun, terazinin iki kefesine konulması gerekiyor. Borçların olduğu kefenin ağır basması durumunda ise mirasın reddedilmesi en doğrusu… 

>[1]> Dn. VDDK’nın 30.01.2004 tarih ve E. 2003/255, K. 2004/11 sayılı Kararı; Dn, 4. D.’nin 23.05.2007 tarih ve E. 2006/2887, K. 2007/1711 sayılı Kararı; Dn, 3. D.’nin 12.03.2003 tarih ve E. 2000/4685, K. 2003/1082 sayılı Kararı.

>[2]> Dn. 7. D.’nin 19.11.2003 tarih ve E. 2000/8465, K. 2003/4830 sayılı Kararı.