Ek MTV Hakkında Merak Edilenler

• Tarih: 29.08.2023
• Yazar: Av. Arb. Dr. Y. Burak ASLANPINAR & Stj. Av. Dila Sultan ÇİLESİZ

Ek MTV Hakkında Merak Edilenler

Hangi Taşıtlar İçin Ek MTV Ödenmesi Gerekiyor?

Ek MTV düzenlemesi, 15.07.2023 tarihinde yayımlanıp yürürlüğe giren 7456 sayılı Kanun ile geldi. Bu tarih itibariyle sicilde kayıt ve tescili bulunan taşıtlar ile 15.07.2023-31.12.2023 tarihleri arasında ilk defa sicile kayıt ve tescil edilecek taşıtlar için bir kereye mahsus ek MTV yükümlülüğü getirildi.

MTV yükümlülüğüne tabi olunan otomobil, motosiklet, minibüs, otobüs, kamyon, uçak, helikopter gibi tüm araçlar için ek MTV de söz konusu olacak. Deniz taşıtları için MTV yükümlülüğü olmadığı için ek MTV de olmayacak.

 

 

Ek MTV’nin Mükellefi Kim? Aracın Satılması Halinde Ek MTV’yi Kim Ödeyecek?

15.07.2023 tarihinde halihazırda sicile kayıtlı olan araçların ek MTV’si belirtilen tarihte taşıtın sahibi olan kişiler tarafından ödenmesi gerekiyor. Bu tarihten sonra satış ve devir olsa da ek MTV’nin mükellefi değişmeyecek.

15.07.2023-31.12.2023 tarihleri arasında ilk defa sicile kaydolacak araçların, örneğin yeni alınan sıfır otomobilin ek MTV’si ise bu araçları satın alanlar tarafından ödenecek.

 

Kimler Ek MTV ödemeyecek?

Halihazırda MTV’den istisna olanlar ek MTV’den de istisna olacak. Buna ek olarak Kahramanmaraş depremi nedeniyle mücbir sebep hali ilan edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa, Elazığ illerinde ve Sivas ilinin Gürün ilçesinde;

• Deprem tarihi itibarıyla kayıt ve tescilli taşıtlar,
• Deprem nedeniyle yıkılan veya ağır ya da orta hasarlı hale gelen binaların maliklerine ait taşıtlar,
• Depremlerde ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlar,
• Deprem nedeniyle eşini veya birinci derece kan hısımlarından birini (anne, baba, çocuk) kaybeden mükelleflere ait taşıtlar

ek MTV’den istisna tutulacak yani bunlardan ek MTV alınmayacak. Bu kişiler, eğer tahakkuk ettiyse, “Ek MTV İstisna Talep Formu” doldurarak ek MTV’yi sildirebilecek.

 

Ödenecek Ek MTV Tutarı Nedir? Yeni Alınacak Araçlarda Ek MTV’nin Yarısı Mı Ödenecek?

15.07.2023 tarihinde sicile kayıt ve tescili bulunan taşıtlardan alınacak ek MTV tutarı, 2023 yılı için tahakkuk eden MTV’nin tamamı kadar olacak. Örneğin, 2023 yılı için yıllık MTV’si 4.434 TL olan bir araç için aynı tutarda yani bir 4.434 TL de ek MTV ödenecek. 15.07.2023 tarihinden 31.12.2023 tarihine kadar sicile ilk kez kayıt ve tescil edilecek araçlar için ödenecek ek MTV tutarı için ise tereddüt oluşturabilecek bir durum söz konusu. Kanunda yazmasa da ilgili Genel Tebliğde 15.07.2023 tarihinden sonra yeni alınan taşıtlar için “6 aylık” yani “yıllık MTV’nin yarısı kadar” ek MTV tahakkuk ettirilmesi gerektiği belirtilmiş.

 

Ek MTV Ne Zaman ve Nasıl Ödenecek?

Mevcut araçların ek MTV’si, iki eşit taksit şeklinde ödenecek. İlk taksitin 31.08.2023, ikinci taksitin ise 30.11.2023 tarihi gün sonuna kadar ödenmesi gerekiyor.

İlgili sicile ilk kez kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar için ödenecek olan ek MTV ise peşin olarak sicile kayıtta ödenecek.

Ek MTV ödemesi, GİB’in internet sitesinden, veznelerinden, anlaşmalı bankaların şubelerinden, internet ve mobil bankacılık kanalları ile ATM’leri üzerinden ödenebilecek.

 

Ek MTV Ödenmezse Ne Olur?

Taşıtların satış ve devrinin yapılabilmesi için MTV’nin ve ek MTV’nin ödenmiş olması gerekiyor. Yine Ek MTV ödenmediği takdirde araç muayeneleri de yapılmayacağı gibi trafikten çekme, hurdaya çıkarma, yurt dışına çıkarma nedeniyle tescil kapatma işlemleri mümkün olamayacak (7456 sayılı Kanun md. 1/6, MTV Kanunu md. 13). Ayrıca vergi, amme alacağına dönüşecek olup bu alacak için vergi daireleri tarafından borcun tahsili için faiziyle icra işlemleri yapılması hatta haciz uygulanması söz konusu olabilir.

 

Ek MTV Hakkında Dava Açılabilir Mi? Ne Zamana Kadar, Hangi Mahkemede Dava Açılabilir?

Ek MTV tahakkukuna ilişkin vergiyi ödeyerek ya da ödemeyerek dava açmak mümkün. Dava açma süresi ise duruma göre farklılaşıyor.

Kanunun yürürlüğe girdiği 15.07.2023 tarihinde sicile kayıtlı bulunan taşıtların ek MTV’si aynı tarihte tahakkuk etmiş oldu. İlgili tahakkuk işleminin iptali için vergi mahkemesinde açılacak davanın 30 günlük süresi de bu tarihte başladı. Ancak süreç adli tatile denk geldiğinden dava açmak için son gün 07.09.2023 tarihine kadar uzuyor.

Diğer taraftan, 15.07.2023 tarihinden sonra ilk defa sicile kaydolacak taşıtlar için ek MTV tahakkuk ve tahsili tescille birlikte olacağından, dava açma süresi tahakkuku takip eden 30 gün içinde olacak. Örneğin 15.07.2023 tarihinden sonra sıfır otomobil satın alındıysa, taşıt satın alınarak ek MTV tahakkuk ettiği tarihten itibaren 30 gün içinde vergi mahkemesinde dava açılabilir.

 

Hangi Gerekçeyle Ek MTV İçin Dava Açılabilir?

Ek MTV, 06.02.2023 tarihli depremin yol açtığı ekonomik kayıpların giderilebilmesi için kaynak oluşturulması amacıyla getirilmiş olup 7456 sayılı Kanun’a göre alınıyor ve kanuna uygun. Bununla birlikte hukuka uygun olmayan bir işlem yapılmış olabilir. Örneğin MTV hesabı yanlış yapılmış ya da yanlış kişiden alınmış olabilir.

Bir diğer ihtimal ise özellikle depremden kaynaklı olan istisnaların uygulanmaması yani ek MTV alınmaması gerekenlerden bu verginin alınması olabilir.

Ancak en çok konuşulan ve yargıya gidecek gerekçe ise ek MTV’nin Anayasa’ya aykırı olduğu iddiası. Bu iddianın önemli bir dayanağı var. 2003 yılında yani 20 yıl önce neredeyse bugünkü ile aynı şekilde çıkarılmış olan ek MTV düzenlemesi, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. İptal kararından sonra ek MTV hakkında tekrar kanun çıkarılmış, aynı yıl tekrar iptal edilmişti. Ek MTV’nin iptali yönündeki bu iki iptal kararından başka, Anayasa Mahkemesi’nin ek MTV’nin iptali talebini reddettiği 2001 tarihli bir kararının da bulunduğunu hatırlatalım. Bu kararların tamamı 1999 depremine ilişkin getirilen ek MTV düzenlemeleri hakkında.

 

Önceki Ek MTV Düzenlemeleri Hakkında Anayasa Mahkemesi Ne Demişti?

Ek MTV’yi getiren 7456 sayılı Kanun’un gerekçesinde, 06.02.2023 tarihli depremin yol açtığı ekonomik kayıpların giderilebilmesi için kaynak oluşturulması amacıyla bu verginin getirildiği belirtilmiş. Benzer gerekçeler, daha önce yaşanan depremler nedeniyle getirilen ek vergi düzenlemelerine dair kanunlarda da bulunmaktaydı. Önceki kanunlar hakkında Anayasa Mahkemesi’ne yapılan başvurularda mahkemenin kararları çeşitlilik gösteriyor.

Sırasıyla söz konusu kararlar şu şekildedir:

• Anayasa Mahkemesi’nin 28.01.2001 tarihli ve E:1999/51, K:2001/63 sayılı Kararı ile; 4481 sayılı Kanun’un maddesiyle düzenlenen Ek MTV’nin iptali talebi kamu yararı gerekçesiyle iptal talebi reddedilmiştir. Ret gerekçesi; düzenlemede vergiye ilişkin muaflık ve istisnalar sıralandığından malî güce göre vergilendirme ve vergi yükünün adaletli dağılımı ilkelerinin gözetilmesidir.
• Anayasa Mahkemesi’nin 23.07.2003 tarihli ve E:2003/48, K:2003/76 sayılı Kararı ile; 4837 sayılı Kanun’un 1. maddesiyle düzenlenen Ek MTV’nin iptal edilmiştir. Karar’da, yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle alınan MTV üzerinden ikinci kez ek vergi alınmasının mükellefler üzerindeki vergi yükünü ağırlaştırarak dengeli, adil, ölçülü ve eşit dağılımı engellemesi sebebiyle iptal kararı verilmiştir. Yine bu maddenin yürürlüğünün durdurulmasına karar verilmiştir.
• Anayasa Mahkemesi’nin 07.10.2003 tarihli ve E:2003/73, K:2003/86 sayılı Kararı ile; 4962 sayılı Kanun’un maddesinin 1. fıkrasıyla (4837 sayılı Kanun ile getirilecek iptal edilen hüküm değiştirilerek benzer nitelikte bir düzenlemeyle) getirilen ek MTV de iptal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi, iptali istenen düzenlemenin mali güç nazara alınmaksızın ve olağanüstü bir durum olmaksızın ikinci kez vergi tahakkuk ve tahsil edilmek suretiyle araç sahipleri bakımından vergi yükünü ağırlaştırması sebebiyle iptaline karar verilmiştir.

 

Anayasa Mahkemesi 2023 Yılında Getirilen Ek MTV Hakkında Ne Karar Verebilir?

Her ne kadar 2023 yılına ilişkin ek MTV düzenlemesi, daha önce Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen hükümle neredeyse aynı olsa da Anayasa Mahkemesi’nin vereceği kararı öngörmek çok zor. Çünkü hükümler aynı olsa da dönemler ve şartlarda farklılık bulunuyor.

1999 depremi ile 2023 depreminin büyüklüğü, yayıldığı alan, verdiği zararlar aynı değil. 2023 ek MTV düzenlemesinde istisna tutulan kişiler de depremin yayıldığı coğrafya gibi geniş tutulmuş. Anayasa Mahkemesi daha önce, ek vergiler hakkında iptal talebini reddettiği daha önceki kararlarında beklenmedik doğal felaketler nedeniyle Anayasal vergilendirme esaslarından farklı düzenlemeler getirilmesinin mümkün olduğunu da belirtmişti. Belirtilenler, bu konular önüne geldiğinde Anayasa Mahkemesi’nin sıkça başvurduğu soyut bir kavram ve ölçüt olan “kamu yararı” açısından da önem taşıyor.

Bununla birlikte, içinde bulunduğumuz 2023 yılında deprem dışındaki nedenlerle de ekonomik şartların ağır olması, ek MTV’nin katlanılması zor bir külfet getiriyor olması olarak yorumlanarak Anayasa’ya aykırı bulunabilir. Ayrıca bir “servet vergisi olmayan” MTV’nin aynı yıl içinde ve kısmen geçmişe dönük olarak ikinci kez alınıyor olması; mali güce göre vergileme, eşitlik, ölçülülük gibi anayasal ilkelere aykırı bulunabilir. Kamu yararı ölçütü iptal gerekçesinin dayanağı da olabilir.

 

Ek MTV’yi Ödemek/Ödememek ile Dava Açmak/Açmamak Sonuca Etki Eder Mi?

7456 sayılı Kanunla getirilen 2023 yılına ilişkin ek MTV de öncekiler gibi Anayasa Mahkemesi’ne taşındı. Ancak burada yalnızca Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı verip vermemesi tek başına sonuç doğurmayabilir. Ek MTV’nin ödenip ödenmemesi ve ilgili kişi tarafından vergi mahkemesinde dava açılıp açılmaması sonuca etkili olacak. Bu ihtimalleri aşağıdaki şekilde değerlendirebiliriz.

 

• Ek MTV Ödenip Dava Açılırsa Ne Olur?

Ek MTV ödendikten sonra süresinde dava açılması halinde Anayasa Mahkemesi tarafından ek MTV’nin iptali yönünde karar verildiği takdirde bu kişiler vergiyi faiziyle iade alabilir. Bu nedenle ödeme yapılması halinde süresinde dava açılması önemli.

 

• Ek MTV Ödenmeyip Dava Açılırsa Ne Olur?

Ek MTV ödenmeden dava açılması halinde, Anayasa Mahkemesi tarafından ek MTV’nin iptali yönünde karar verildiği takdirde bu kişiler vergiyi ödemek durumunda kalmayacak. Anayasa Mahkemesi kararına kadar verginin tahsili için işlem yapılmış olması halinde de bu işlemlerin kaldırılması, tahsil edildiyse verginin iadesi gerekecek.

 

• Ek MTV Ödenip Dava Açılmazsa Ne Olur?

Vergi ve cezaların haksız yere ödendiği düşünülüyorsa düzeltme-şikayet yolu dediğimiz bir yöntemle 5 yıl geriye dönük olarak faiziyle iadesi talep ve dava konusu edilebiliyor. Ancak Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen kanunlara göre alınan vergiler bakımından daha önce dava açmamış kişilerin bu hakkının olup olmadığı tartışılan bir konu. Çok yeni tarihli bir Danıştay kararı ise bu konuya şimdilik nokta koymuş görünüyor (Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, T:07.06.2023, E:2023/2, K:2023/4). Bu karara göre, Anayasa Mahkemesi’nin bir kanunu iptali yönündeki kararı, süresinde (30 gün içinde) dava açmamış kişiler için söz konusu kanun gereğince ödenen verginin geriye doğru düzeltme-şikayet yoluyla hakkı doğurmuyor.

 

4- Ek MTV Ödemeyip Dava Açılmazsa Ne Olur?

Ek MTV’yi ödemeyen ve dava da açmayan kişiler bakımından Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı uygulanabilir ve vergi alınmayabilir. Özellikle henüz tahsil işlemleri gerçekleşmediyse artık kanuna dayanan tahsil edilebilir bir vergi olmadığından ödeme yükümlülüğü de ortadan kalkar.

 

EK MTV’ye Karşı Dava Açarken Nelere Dikkat Edilmeli?

Ek MTV ödenecek ve aynı zamanda dava açılacaksa, ödeme yapılırken “ihtirazi kayıt” konulması faydalı olabilir. Açılacak davada yürütmenin durdurulması talebinde bulunulması, tahsil ve özellikle haciz işlemlerinin durdurulması bakımından gerekli.

Vergi mahkemesinden Anayasa Mahkemesi’ndeki sürecin beklenmesi de talep edilebilir.