Çalışmaya Ara Vermeyen (Adli Tatil Yapmayan) İdare Ve Vergi Mahkemeleri

• Tarih: 31.08.2016
• Yazar: Y. Burak Aslanpınar

Çalışmaya Ara Vermeyen (Adli Tatil Yapmayan) İdare Ve Vergi Mahkemeleri

>Yazar: >Y. Burak ASLANPINAR*

>Yaklaşım / Eylül 2016 / Sayı: 285 / s. 261-265

I- GİRİŞ

>İçinde bulunduğumuz 2016 yılında, idari yargıda, istinaf hükümlerinin yürürlüğe girmesi ve bölge idare mahkemelerinin bazılarının kapanarak yetki çevrelerinin değiştirilmesi gibi köklü değişiklikler yapılmıştır.

>Bu değişikliklerin, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 61. maddesinde “Çalışmaya Ara Verme” olarak adlandırılan ve 20 Temmuz’da başlayan adli tatil ile birlikte uygulanması bazı karmaşık durumları ortaya çıkarmıştır.

>Söz konusu hükmün, 23 Temmuz 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6723 sayılı Kanun ile değiştirilmiş olması ise meseleyi daha karmaşık hale getirmiş ve hak kayıplarına yol açabilecek bir tablo ortaya çıkarmıştır.

>Bu tablonun nedeni, yurt genelinde adli tatil yapıldığı ve dolayısıyla yargısal faaliyetlere ilişkin sürelerin bu tatil sonrasına uzadığı genel kanısıdır. Oysa idari yargı bakımından bu durumun geniş kapsamlı istisnası bulunmaktadır. Zira aşağıda açıklanacağı üzere, 33 ildeki idare mahkemeleri ve 23 ildeki vergi mahkemelerinin çalışmaya ara vermemekte yani adli tatil yapmamaktadır.

>Çalışmamızın devamında, sözü edilen düzenlemeler yorumlanarak, çalışmaya ara vermeyen idari yargı mercilerinin hangileri olduğu örneklerle açıklanacak ve tarafımızdan oluşturulan tabloya yer verilecektir.

II- 6723 SAYILI KANUN İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİK SONRASI OLUŞAN DURUM

>İYUK’un 8/3. maddesinde; “Kanun’da yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu sürelerin, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılacağı” belirtilmiştir.

>Çalışmaya ara verme ise aynı Kanun’un 61. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddenin ilk cümlesi gereğince; “Bölge idare, idare ve vergi mahkemeleri her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.”

>Maddenin 6723 sayılı Kanun’un 14. maddesiyle(1) değiştirilen ikinci cümlesi ise bu duruma çok kapsamlı bir istisna getirmektedir.

>İlk cümleye istisna getiren hükme göre; “yargı çevresine dahil olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu il merkezi dışında kalan ve sadece bir idare veya bir vergi mahkemesi bulunan yerlerdeki idari yargı mercileri çalışmaya ara vermeden yararlanamazlar.”

>İstisna hükmü, bir arada gerçekleşmesi gereken iki şarttan söz etmektedir. Bu iki şarta göre;

>1- İdare veya vergi mahkemesi, çevresine dahil olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu il merkezi dışındaysa,

>2- O yerde yalnızca bir idare mahkemesi veya bir vergi mahkemesi varsa

>idari yargı mercileri çalışmaya ara vermeyecektir.

III- DEĞİŞİKLİĞİN MAHKEMELERİN ÇALIŞMAYA ARA VERMESİNE ETKİSİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER

>İstinafa geçiş sürecinde sayısı yediye düşürülen Bölge İdare Mahkemeleri; Ankara, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Konya ve Samsun illerindedir. Yukarıda belirtilen ilk şart çerçevesinde, bu illerdeki bölge idare mahkemeleri ile idare ve vergi mahkemeleri (Örneğin Ankara İdare Mahkemeleri, İstanbul Vergi Mahkemeleri) adli tatile girmektedir.

>Söz konusu yedi il merkezi dışındaki idare ve vergi mahkemeleri bakımından ise ikinci şarta bakmak gerekmektedir.

>Örneğin; Ankara Bölge İdare Mahkemesi yargı çevresinde olan Sivas ilinde “1” idare mahkemesi, “1” vergi mahkemesi bulunmaktadır. Her iki şart da Sivas ilindeki mahkemeler bakımından gerçekleştiğinden; Sivas İdare Mahkemesi ve Sivas Vergi Mahkemesi çalışmaya ara vermemektedir.

>Bu duruma zıt bir örnek olarak ise yine Ankara Bölge İdare Mahkemesi yargı çevresinde olan Eskişehir ilinde 2 idare mahkemesi ve 2 vergi mahkemesi vardır. Eskişehir İdare ve Vergi Mahkemeleri birden fazla oldukları için çalışmaya ara vermektedir. Dolayısıyla buralardaki davalar bakımından sürelerin son günü adli tatil sonrasına uzamaktadır.

>Bu iki durum açık görünmekle birlikte, bir de tereddüt oluşturabilecek ihtimaller bulunmaktadır. Diğerleri gibi Ankara Bölge İdare Mahkemesi yargı çevresindeki Kayseri ilinde 2 idare mahkemesi ve “1” vergi mahkemesi mevcuttur. Vergi mahkemesi sayısı “sadece bir” olmasına rağmen idare mahkemesi sayısı birden fazladır. Bu durumda, Kayseri’deki idari yargı mercilerinin çalışmaya ara vermeden yararlanıp yararlanamayacağı ise kanun hükmünün yorumlanmasıyla ortaya çıkacaktır.

IV- “SADECE BİR İDARE VEYA BİR VERGİ MAHKEMESİ BULUNAN YER” İFADESİNİN YORUMLANMASI

>6723 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik sonrasında Kanun’un lafzında, “sadece bir idare veya bir vergi mahkemesi bulunan yerlerdeki idari yargı mercileri çalışmaya ara vermeden yararlanamazlar” ifadesi yer almaktadır.

>Bu değişikliği yapan madde gerekçesinde ise; “maddeyle, bölge idare mahkemesi bulunmayan illerde birden fazla idare veya vergi mahkemesi bulunması kaydıyla bu mahkemelerin de çalışmaya ara vermeden faydalanabilmeleri sağlanmaktadır” ifadesine yer verilmiştir.

>Örnekle yorumu somutlaştırdığımızda, gerekçeye göre, Kayseri’de idare mahkemesi sayısı “2” olduğu için buradaki idare ve vergi mahkemeleri çalışmaya ara verecektir.

>Oysa kanımızca Kanun’un lafzı, bağlayıcı olmayan gerekçesinin tam tersini işaret etmektedir.

>Kullanılan bağlaç “ve” değil “veya”dır. Bu nedenle; o yerde vergi mahkemesi sayısı kaç olursa olsun, “sadece bir” idare mahkemesi olması halinde, hem idare mahkemesi hem de vergi mahkemesinin çalışmaya ara vermeden yararlanamayacağını ifade etmektedir. Yine idare mahkemesi sayısı kaç olursa olsun, sadece bir vergi mahkemesi olması halinde de çalışmaya ara vermeden yararlanılamayacaktır(2).

>Bu çerçevede Kayseri örneğine tekrar baktığımızda; idare mahkemesi sayısı 2 olsa da sadece 1 vergi mahkemesi olduğu için, hem Kayseri İdare Mahkemeleri hem de Kayseri Vergi Mahkemesi çalışmaya ara vermeyecektir. Dolayısıyla bu mahkemelerdeki süreler adli tatilden etkilenmeyecektir.

V- ÇALIŞMAYA ARA VERMEYEN İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİNE İLİŞKİN TABLO

>Yukarıdaki örneklerden başka da adli tatil yapmayan idari yargı mercileri bulunmakta olup Kanun hükmünün açık olmaması sebebiyle hak kayıpları yaşanması muhtemeldir. Ancak maalesef HSYK ya da Adalet Bakanlığı tarafından halihazırda bu mahkemeler hakkında bir liste hazırlanmış değildir.

>Hak kayıplarının önüne geçebilmek amacıyla yedi bölge idare mahkemesi ve bunların yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemelerinin durumu tek tek değerlendirilerek(3) tarafımızdan oluşturulan çalışmaya ara vermeyen mahkemeler tablosu ise şu şekildedir:

VI- SONUÇ

>Bölge idare mahkemelerinin sayılarının 7’ye indirilmesi ve yetki çevrelerinin değiştirilmesi, istinaf hükümlerinin yürürlük kazanması gibi idari yargı bakımından köklü değişiklikler 2016 yılı içinde gerçekleşmiştir.

>İstinaf uygulamasının adli tatille birlikte başlaması bir sıkıntıya yol açar mı endişesi mevcut iken, bu kez de çalışmaya ara vermeye (adli tatile) ilişkin İYUK’un 61. maddesinde 6723 sayılı Kanun ile önemli bir değişiklik yapılmıştır.

>Tüm bu düzenlemeler sonrasında, yukarıda tarafımızdan oluşturulan tabloda yer alan 33 ildeki idare mahkemeleri ve 23 ildeki vergi mahkemelerinin çalışmaya ara vermemesi sonucu ortaya çıkmıştır.

>Söz konusu mahkemelerde dava açmış veya açacak olan gerçek/tüzel kişilerin ya da vekillerinin; buralarda görülen davalar bakımından sürelerin adli tatil uygulamasından etkilenmediğini göz önünde bulundurmaları ve hak kaybına uğramamaları açısından dikkatli olmaları gerekmektedir.

>*           Avukat

(1)   6723 sayılı Kanun, 23.07.2016 tarih ve 29779 sayılı (2. Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Adli tatilin ise 20 Temmuz 2016 tarihinde başladığı dikkate alındığında, 20-21-22 Temmuz 2016 tarihleri bakımından bu hükmün uygulanması mümkün olmayıp önceki hükme göre değerlendirme yapılmalıdır.

>(2)     HSYK 1. Dairesi’nin, 25.07.2016 tarih ve 1299 sayılı Kararı’na dair duyurusunda da “sadece bir idare veya vergi mahkemesi bulunan yerlerdeki idari yargı mercilerinde yıllık ara verme uygulanmamasına” karar verildiği belirtilmiştir.

 >(3)    Değerlendirme yapılırken UYAP Sistemi üzerindeki idari yargı mercileri sıralaması esas alınmıştır. Tablo, yazının kaleme alındığı tarihteki (Ağustos/2016) bilgilere göre oluşturulmuştur. Bölge idare mahkemelerinin yetki çevresinin değiştirilmesi, idare veya vergi mahkemelerinden bazılarının kapanması ya da bunlara yenilerinin eklenmesi ihtimali dikkate alınarak güncel durumun teyit edilmesinde fayda bulunmaktadır.