Anayasa Mahkemesi’nin 15 Ekim 2009 Tarihli Kararlarıyla Yatırım İndirimi İstisnası Hakkı Ve Avukatlık Sınavı Geri Geldi

• Tarih: 16.10.2009
• Yazar: Y. Burak Aslanpınar

Anayasa Mahkemesi’nin 15 Ekim 2009 Tarihli Kararlarıyla Yatırım İndirimi İstisnası Hakkı Ve Avukatlık Sınavı Geri Geldi

HÜRSES

Anayasa Mahkemesi, 15 Ekim 2009 Perşembe günü yaptığı toplantıda çok önemli iptal kararları verdi.

Söz konusu kararlarla;

• 1) Yatırım teşvik belgeleri kapsamında yapılan yatırım harcamalarından kaynaklanan yatırım istisnası hakkının 2008 yılından sonra kullanılmayacağına ilişkin ifade,
• 2)Avukatlık sınavını kaldıran kanunun tüm maddeleri,
• 3) Vergi Usul Kanunu’nda 114/2 maddesinde yer alan takdir komisyonuna başvurunun tarh zamanaşımını durduracağına ilişkin hüküm,
• 4) Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılması ve elde tutulması sürecinde elde edilen gelirlerden yapılacak tevkifatın dar mükellef kurumlar için %0 oranında uygulanacağı hükmü iptal edildi.
• 5) Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. maddesindeki %35 oranında vergi alınacağına ilişkin hüküm ise yalnızca “ücret gelirleri yönünden”iptal edildi.

Yatırım İstisnası Hakkı, 2009 ve Sonrasında da Kullanılabilecek

Yatırım istisnasına ilişkin Gelir Vergisi Kanunu’nda bulunan hükümler 01.01.2006 tarihinden itibaren kaldırılmıştı. Ancak bu tarihten önce yatırım harcaması yapmış olup da yatırım istisnası hakkını kullanamayan mükellefler için, Kanun’a eklenen Geçici 69. maddeyle, “sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait kazançlarda” yatırım indirimi istisnası hakkını kullanmak mümkün olabiliyordu.

İndirim hakkının 3 yıl ile sınırlı tutulması; özellikle büyük çaplı yatırımların geri dönüşünün uzun zaman alması, bazı yatırımcıların 2008 yılı itibariyle bile hâlâ kârlı duruma geçememiş olması gibi sebeplerle yatırım indirimine güvenerek yatırımlarının finansal fizibilitesini yapan mükelleflerin kazanılmış haklarının elinden alınması anlamına geliyordu.

Bu durum; Anayasal “Hukuk Devleti İlkesi” ve bu çerçevede “Hukuki Güvenlik İlkesi”, “Kazanılmış Haklara Saygı İlkesi”, “Kanunların Geriye Yürümezliği İlkesi”ne aykırıydı. Aynı zamanda bu ilkelerle birlikte değerlendirilmesi gereken “Kanun Önünde Eşitlik İlkesi” ve “Verginin Yasallığı İlkesi” de çiğnenmiş oluyordu.

Anayasa Mahkemesi’nin bu iptal kararı sonrasında yatırım teşvik belgesi ile yatırım yapmış işletmelerin kazanılmış hakkı olan yatırım indirimi istisnası, dönem sınırlaması olmadan yani 2009, 2010, 2011, 2012 ve sonraki yıllarda da kullanılabilecek.

İptal hükmü, kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren yürürlük kazanacak.

İptal edilen ifadeden dolayı indirilemeyen yatırım istisnası hakkının geri alınması da belli şartlarda mümkün olabilecek.

2009 Yılında İndirilemeyen Yatırım İndirimi İstisnası ve İadesi

Her ne kadar Anayasamızın 153. maddesi “İptal kararları geriye yürümez” hükmünü içerse de yine Anayasa’nın 152. maddesine göre; iptal hüküm nedeniyle yatırım indirimi istisnası kullanılamayarak “ihtirazi kayıtla” ödenen vergilerin dava konusu edilmesi halinde, davaya bakan mahkeme Anayasa Mahkemesi kararını dikkate almak zorundadır.

Bu durumda iptal edilen hüküm sebebiyle halen vergi mahkemeleri veya Danıştay’da ihtilaflı olan, yatırım indirimi istisnası hakkının kullanılamamasından dolayı ihtirazi kayıtla fazladan ödenen vergiler iade edilecektir.

Avukatlık Sınavı Geri Geldi

Avukatlık Kanunu’nun birçok maddesine eklenen hükümler ile avukatlık mesleğine kabul edilebilmek için “Avukatlık Sınavı”nı başarmış olma şartı getirilmiş ancak uzun tartışmalar sonrasında 5558 sayılı Kanun ile Avukatlık Kanunu’na eklenen sınava ilişkin hükümler kaldırılmıştı.

Yukarıda bahsedilen Anayasal ilkelere göre iptal kararının Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih itibariyle avukatlık mesleğine kabul edilmiş olanlar için bir sorun yok.

Ancak bundan sonra avukatlık mesleğine kabul edilebilmek için avukatlık sınavını başarmış olmak gerekecek (Avukatlık Kanunu md. 3/d).

Bu iptal hükmü de kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren yürürlük kazanacak.

Anayasa Mahkemesi’nin 15.10.2009 tarihinde verdiği diğer önemli iptal kararlarını sonraki yazılarımızda inceleyeceğiz.

Anayasa Mahkemesi’nde 2006/95 Esas Numarası ile görülen dava sonucunda verilen kararla 193 sayılı GVK’nın Geçici 69. maddesinin 1. fıkrasının sonunda yer alan; “sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait” ibaresi iptal edilmiş ancak “(vergi oranına ilişkin hükümler dahil)” ibaresinin iptaline ilişkin talep reddedilmiştir. İptal davası milletvekilleri tarafından açılmıştır. Aynı madde hakkında Anayasa’ya aykırılık itirazında bulunan Danıştay 4. Dairesi, Konya Vergi Mahkemesi, Sakarya Vergi Mahkemesi ve İstanbul 11. Vergi Mahkemesi’nin itirazları bu dosyayla birleştirilmiştir.

Anayasa Mahkemesi’nde 2007/16 Esas Numarası ile görülen dava sonucunda verilen kararla 3 maddeden ibaret olan 5558 sayılı Kanun’un maddelerinin hepsi iptal edilmiştir.