• Tarih: 18.11.2022
  • Yazar: Av. Arb. Dr. Y. Burak ASLANPINAR & Av. İjlal GÜNEY BAHAR

21 Soruda Paket Turlar ve Uçuş İptalleri

PAKET TUR VE UÇUŞ İPTALLERİ

1.Yolcu hakları hangi hukuki dayanaklarla koruma altına alınmıştır?

Türk Hukukunda havayolu ile seyahat eden yolcuların hakları, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nce çıkarılan Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik de düzenlemiştir. Yönetmeliğin dayanağının AB’nin 11/02/2004 tarihli ve 261/2004 sayılı Tüzüğü olduğu belirtilmiştir (SHY – Yolcu m. 3/1b).

SHY – Yolcu Yönetmeliği’nin diğer bir dayanağı ise, 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanundur (SHGMK)

Paket tur sözleşmesi için Tüketicinin Korunması Kanunu ile Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği SHY-Yolcu ile birlikte uygulanır.

2.Tüm ülkelere yapılan uçuşlar bu kapsam dahilinde midir?

SHY -Yolcu öncelikle merkezi Türkiye’de bulunan hava taşıma işletmelerinin Türkiye’deki havaalanlarına / havaalanlarından gerçekleştirdikleri tarifeli ve tarifesiz tüm uçuşlarda uygulanacaktır. Merkezi Türkiye dışında bulunan yabancı hava taşıma işletmelerinin ise sadece Türkiye’deki havaalanlarından gerçekleştirdikleri tarifeli ve tarifesiz tüm uçuşlara uygulanması mümkündür.

Avrupa Birliği üyesi ülkelerden Türkiye’ye gerçekleştirilen uçuşlarda, AB’nin 261/2004 sayılı Tüzüğü uygulanacaktır. (AB Tüzüğü m. 3/1a).

Buna karşılık Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerden, yabancı hava işletmelerince Türkiye’ye gerçekleştirilen uçuşlar, SHY- Yolcu ve AB’nin 261/2004 sayılı Tüzüğü kapsamı dışında kalmaktadırlar. Yabancı işletmelerin Türkiye’ye gerçekleştirecekleri uçuşlarda SHY- Yolcu, hukuk seçimi yapılması veya uluslararası özel hukuk ile ilgili kanunlar ihtilafı(bağlama) kurallarının izin vermesi halinde uygulanabilir.

3.Yabancı hava işletmelerinden alınan gidiş-dönüş biletleri tek bilet olarak kabul edilir mi?

Yabancı bir havayolu işletmesinden gidiş – dönüş uçak bileti alınması durumunda, Türkiye’den kalkan gidiş seferi için SHY-Yolcu uygulanabilecekken, yabancı ülkeden kalkan dönüş seferi için SHY- Yolcu uygulama alanı bulamayacaktır.

4.Biriktirilen mil veya puanlarla alınan biletler içinde tazminat hakkı doğar mı?

Bir hava taşıma işletmesi veya tur operatörü tarafından, sebebe bakılmaksızın, bilette belirtilen uçuştan başka bir uçuşa aktarılmış olan yolcular ile ücretsiz seyahat eden yolcular ve doğrudan veya dolaylı olarak halka açık olmayan indirimli biletle seyahat eden yolcular ile biriktirilen mil veya puanlarla seyahat eden yolcular da Yönetmelik kapsamındadır. (m.2/1b – c)

5.Kapasite fazlası rezarvasyon (overbooking) sebebiyle uçuşa kabul edilmeme durumunda uçuştan gönüllü vazgeçen yolcu hakları nelerdir?

Uçuşu gerçekleştiren hava taşıma işletmesi, anlaşılacak menfaat karşılığında haklarından feragat edecek gönüllü bir yolcu bulmak için duyuru yapmalıdır. Gönüllü yolcu çıkması halinde hava taşıma işletmesi, menfaat karşılığında anlaşarak, yolcunun kendi rızasıyla haklarından feragat etmesini sağlamalı ve ayrıca SHY- Yolcu m.9’a uygun olarak yardımcı olur.

Gönüllülere,

>> Bilet ücretinin iadesi ve seyahat başlangıç noktasına ücretsiz götürülmesi,

>> Son varış yerine güzergâh değişikliği sağlanması,

>> Uygun göreceği daha sonraki bir tarihte, benzer taşıma şartları altında güzergâh değişikliğinin yapılması,

seçeneklerinden biri sağlanılmalıdır.

6.İradesi dışında overbooking sebebiyle uçuşa kabul edilmeyen yolcunun hakları nelerdir?

Yolcuların iradeleri dışında uçuşa kabul edilmemeleri durumunda;

Tazminat Hakkı, Bilet Ücreti İadesi veya Güzergâh Değişikliği Hakkı, ayrıca İkram, Haberleşme, Konaklama ve Ulaşım isteme hakkı vardır.

Bu kapsamda hava taşıma işletmesi, iradeleri dışında uçuşa kabul etmediği yolcularına;

-Türkiye içi uçuşlarda 100 Avro’nun TL cinsinden karşılığını,

-dış hat uçuşlarında ise, 1.500 km’ye kadar olan uçuşlar için 250 Avro’nun,

- 1.500 ila 3.500 km arası uçuşlar için 400 Avro’nun,

-3.500 km’den daha uzun uçuşlar için ise 600 Avro’nun TL cinsinden karşılığını tazminat olarak ödemek zorundadır (SHY- Yolcu m. 8/1).

Ayrıca yolcular, genel hükümlere göre, Yönetmelik hükümlerince karşılanamayan maddi ve manevi zararlarını da talep edebilir (SHY- Yolcu m. 13/1).

7.Uçağın rötar yapması halinde yolcuların hakları nelerdir?

1) İki ile üç saat arası gecikmelerde, makul ölçüde sıcak ve soğuk içecekler,

2) Üç ile beş saat arası gecikmelerde sıcak ve soğuk içecekler ile günün zamanına göre kahvaltı veya yemek,

3) Beş saat ve üzeri gecikmelerde sıcak ve soğuk içecekler ile günün zamanına göre kahvaltı veya yemek, ilave sıcak ve soğuk içecekler ile ilave hafif ara yemeği.

4) Bir veya daha fazla gece konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda veya yolcu için ilave bir konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda, otelde veya uygun bir konaklama tesisinde konaklama.

5) Havaalanı ve konaklama yeri (otel veya benzeri) arasındaki ulaşım.

Bu hizmetlere ilaveten, yolculara ücretsiz olarak süre kısıtlaması olmaksızın iki telefon görüşmesi, faks mesajı veya eposta hizmeti teklif edilmesi zorunludur.

8.Uçak rötar yaptığında tazminat hakkı doğar mı ?

Uçuş gecikmesinin 5 saati aşacağı öngörülen durumlarda yolcunun geri ödeme alma veya güzergâh değişimi hakkı bulunmaktadır. Gecikmeden dolayı tazminat hakkı bulunmaz.

9.Uçuş iptali durumunda ne gibi haklar mevcuttur?

>> Bilet ücretinin iadesi ve seyahat başlangıç noktasına ücretsiz götürülmesi,

>> Son varış yerine güzergah değişikliği sağlanması,

>> Uygun göreceği daha sonraki bir tarihte, benzer taşıma şartları altında güzergâh değişikliğinin yapılması,

seçeneklerinden biri sağlanır.

Yolcular, Planlanan hareket zamanından en az iki hafta öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri takdirde, Planlanan hareket zamanından iki hafta ila yedi gün öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri, kendilerine planlanan hareket saatinden en fazla iki saat önce kalkışlarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla dört saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece, tazminat hakkına sahiptir.

10.Yolcu, biletin satın alındığı hizmet sınıfından daha alt bir hizmet sınıfına yerleştirilirse ne olur?

>> 1500 kilometre veya daha kısa uçuşlar için, Bilet ücretleri arasındaki farkın iadesine ilave olarak, bilet ücretinin % 30’u yolcuya ödenir.

>> 1500 ile kilometre arası uçuşlar için, Bilet ücretleri arasındaki farkın iadesine ilave olarak, bilet ücretinin % 50’si yolcuya ödenir.

>> 3500 kilometreden daha uzun uçuşlar için, Bilet ücretleri arasındaki farkın iadesine ilave olarak, bilet ücretinin % 75’i yolcuya ödenir.

Yolcu, biletin satın alındığı hizmet sınıfından daha üst bir hizmet sınıfına yerleştirildiği takdirde, herhangi bir ek ödeme talep edemez.

 

11.Paket tur düzenleyicisinin bilgilendirme yükümlülüğü var mıdır?

Paket tur düzenleyicisi veya aracısı, paket turu oluşturan hizmetler kapsamında bulunması halinde, turun başlamasından yurt içi turlar için en az yirmi dört saat, yurt dışı turlar için ise kırk sekiz saat önce aşağıdaki konularda katılımcıyı bilgilendirmek zorundadır:

a) Yolculuğun başlangıç ve bitiş tarihi ile yeri.

b) Ara konaklamaların yapılacağı tarih ve yer ile aktarma bilgileri.

c) Katılımcıya yolculukta belirli bir yer tahsis edildiği hallerde bu yer hakkında ayrıntılı bilgi.

ç) Paket tur düzenleyicisi veya aracısının tur yerindeki temsilcisinin veya bir temsilcisi yoksa iletişime geçilebilecek yerel irtibat noktalarının adı, adresi ve iletişim bilgileri, yerel temsilcinin ve irtibat noktasının bulunmaması durumunda katılımcının paket tur düzenleyicisi veya aracısı ile en kısa sürede iletişim kurmasını sağlayacak bilgiler.

 

12.Sözleşmede yer alan fiyat sonradan arttırılabilir mi?

Sözleşmede yer alan fiyat; fiyatın değiştirilebileceğinin açıkça sözleşmede belirtilmesi, fiyat değişikliğinin gerekçesinin ve nasıl hesaplanacağının sözleşmede öngörülen hareket tarihinden en az yirmi gün öncesinde katılımcıya yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirilmesi koşuluyla sözleşme bedelinin yüzde beşini geçmeyecek şekilde aşağıdaki hallerde değiştirilebilir.(md:9)

a) Sözleşme bedelinin döviz cinsinden belirlendiği yurt dışına yönelik paket turlarda fiyat değişikliğinin döviz kurunda meydana gelen olağandışı değişikliklerden kaynaklanması.

b) Fiyat değişikliğinin yakıt giderlerindeki olağandışı değişikliklerden kaynaklanması.

c) Fiyat değişikliğinin liman, havaalanı gibi yerlerde tahsil edilen vergi, resim, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerde meydana gelen değişikliklerden kaynaklanması.

13.Sözleşmenin esaslı unsurlarında değişiklik olması halinde katılımcı kabul etmek zorunda mıdır ?

(md.10) Paket tur düzenleyicisi veya aracısı tarafından paket turun başlamasından önce, katılımcıdan kaynaklanmayan nedenlerle sözleşme içeriğinde yapılan önemli değişiklikler ile 9 uncu maddede belirtilen sebeplerle yapılan fiyat değişikliği hariç diğer fiyat değişiklikleri esaslı sözleşme değişikliği olarak nitelendirilir.

(2) Paket tur düzenleyicisi veya aracısının, esaslı sözleşme değişikliklerini ve bunun fiyat üzerindeki etkilerini katılımcıya derhal bildirmesi zorunludur.

(3) Sözleşmenin esaslı unsurlarından birisinin değişmesi halinde katılımcı, bu değişikliği kabul edebileceği gibi, yapılan değişikliği kabul etmediğini paket tur düzenleyicisi veya aracısına yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirmek koşuluyla aşağıdaki seçimlik haklardan birisini kullanabilir:

a) Paket tur düzenleyicisi veya aracısı tarafından sunulan, eşit veya daha yüksek değerde başka bir paket tura ek bir bedel ödemeksizin katılma.

b) Fiyat farkının kendisine iade edilmesi şartıyla daha düşük değerde bir paket tura katılma.

c) Herhangi bir tazminat ödemeksizin sözleşmeden dönme.

(4) Sözleşmeden dönülmesi halinde paket tur düzenleyicisi veya aracısının, sözleşmeden dönme bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren katılımcının ödemiş olduğu tüm bedeli herhangi bir kesinti yapmaksızın en geç on dört gün içerisinde iade etmesi zorunludur.

14.Paket turun iptali durumunda katılımcının ne gibi haklar mevcuttur?

(md.11)Sözleşmenin esaslı unsurlarından birisinin değişmesi halinde katılımcı, bu değişikliği kabul edebileceği gibi, yapılan değişikliği kabul etmediğini paket tur düzenleyicisi veya aracısına yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirmek koşuluyla aşağıdaki seçimlik haklardan birisini kullanabilir:

a) Paket tur düzenleyicisi veya aracısı tarafından sunulan, eşit veya daha yüksek değerde başka bir paket tura ek bir bedel ödemeksizin katılma.

b) Fiyat farkının kendisine iade edilmesi şartıyla daha düşük değerde bir paket tura katılma.

c) Herhangi bir tazminat ödemeksizin sözleşmeden dönme.

15.Paket tur sözleşmesinde anlaşılan hizmetlerin eksik ifası durumda ne olur?

Düzenleyici veya aracının PAKET TUR BAŞLADIKTAN SONRA; eksik ifanın tespiti halinde katılımcıya ilave maliyet getirmeyen eşdeğerde alternatif teklifler sunma ve bu hizmetler arasındaki farkı tanzim etme yükümlülüğü getirilmiştir. 

Ayrıca katılımcıya alternatif teklifi kabul etmeyerek sözleşmeden dönme hakkı tanınmıştır.

Ancak düzenleyici veya aracı o ana kadar ifa etmiş olduğu edimler için katılımcıdan hizmetten faydalandığı oranda uygun bir karşılık talep edebilir.

Sözleşmeden dönülmesi halinde, düzenleyici veya aracı katılımcının paket tura başladığı yere veya üzerinde anlaşılan başka bir yere ücretsiz naklini sağlamak ve zorunlu konaklama olması halinde yapılan giderleri karşılamakla yükümlüdür.

16.Katılımcı paket tur sözleşmesini başkasına devredebilir mi?

(md.15) Katılımcı, paket tura devam etmesinin mümkün olmaması durumunda, turun başlamasından en az yedi gün önce paket tur düzenleyicisi veya aracısına yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirimde bulunarak sözleşmeyi, paket tur açısından geçerli tüm koşulları yerine getiren üçüncü bir kişiye devredebilir.

(2) Paket tur sözleşmesini devreden ve devralan, paket tur düzenleyicisi veya aracısına karşı bakiye tutarın ve söz konusu devirden doğan tüm ek masrafların ödenmesinden müteselsilen sorumludur. Ancak bu masrafların makul olması ve her halükarda paket tur düzenleyicisi veya aracısı tarafından katlanılan gerçek maliyeti aşmaması gerekir.

17.Katılımcının sözleşmeyi feshetme hakkı var mıdır?

Katılımcının, tek taraflı olarak sözleşmeyi feshetme KOŞULLARI Yönetmeliğin 16. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre:  

Paket turun başlamasından EN AZ OTUZ GÜN ÖNCE fesih bildirimi yapıldıysa zorunlu vergi, resim ve harç v.b yasal yükümlülüklerden doğan masraflar mahsup edilerek HERHANGİ BİR KESİNTİ YAPILMAKSIZIN, katılımcının ödemiş olduğu bedelin iadesi yükümlülüğü bulunmaktadır.

Paket turun başlamasına OTUZ GÜNDEN DAHA AZ BİR SÜRE KALA YAPILAN fesih bildirimlerinde; SÖZLEŞMEDE BELİRTİLMEK ŞARTIYLA BELİRLİ TUTAR VEYA ORANDA KESİNTİ YAPILABİLİR.

Ayrıca aynı süre için geçerli olmak üzere katılımcının gerekli tüm özeni göstermesine rağmen öngöremediği veya engelleyemediği bir durum veya mücbir sebep nedeniyle fesih bildiriminde bulunması halinde, katılımcının ödemiş olduğu bedel iade edilir. (ÖDENMESİ ZORUNLU VERGİ, RESİM VE HARÇ VB. YASAL YÜKÜMLÜLÜKLERDEN DOĞAN MASRAFLAR İLE 3. KİŞİLERE ÖDENİP BELGELENDİRİLEBİLEN VE İADESİ MÜMKÜN OLMAYAN BEDELLER HARİÇ )

Bu madde kapsamında yapılacak bedel iadelerinin, fesih bildiriminin paket tur düzenleyicisi veya aracısına ulaşmasından itibaren on dört gün içerisinde katılımcıya yapılması zorunludur.

18.İptal edilen paket tur tatil sözleşmelerine rağmen tüketicinin kredi kartından tahsilat yapılabilir mi?

Para iadelerinin yapılmaması bir yana taksitli işlemlerde sözleşmeler iptal edilmesine rağmen acenteler tüketicinin kredi kartından tahsilat yapmaya da devam ederek tüketiciyi ayrıca mağdur etmektedirler. Oysaki bir sözleşme iptal edildiğinde o sözleşme ile ilgili artık tahsilat yapılamaz, aksi halde kredi kartı bilgilerinin izinsiz kullanıldığı dahi kabul edilebilir ve bu durum hukuk düzenin de suçtur. Sözleşme iptali ile birlikte yapılması gereken kredi kartı taksit işleminin iptali için hemen bankaya talimat yazılması olmalıdır.

19.Acente paket tur tatil sözleşmesini iptal etmiyor veya para iadesi yapmıyor ise ne yapmalıyız?

Katılımcılar tatil başlangıcına bir ay kalana kadar paket tur sözleşmesinin iptal hakkına sahiptir. Eğer ki acenteler evden çalışıyoruz, yoğunluk var gibi bahaneler ile iptal taleplerini kayda almaz ise acente şirketleri ile yapılmış olan sözleşmede yer alan mail adresine sözleşmenin iptal edilidiğine dair mail iletin ve 14 gün içinde para iadesinin yapılmasını, kredi kartı taksitli işlemi yapılmış ise kredi kartı işleminin iptali için bankaya hemen talimat yazılmasını talep etmek gereklidir. Eğer acente bu süreçte para iadesini yapmaz ise vakit kaybetmeden sözleşme bedelinin miktarına göre bulunulan yerdeki hakem heyetine veya tüketici mahkemesine başvuru yapılabilir.

Ayrıca sözleşme iptaline rağmen halen kredi kartınızdan tahsilat yapmaya devam ediyorlar ise kredi kart bilgilerinizi izinsiz kullandıklarına dair savcılığa suç duyurunda bulunabilirsiniz.

20.Covid-19 salgını nedeniyle sözleşmenin feshedilmesi halinde katılımcının hakları nelerdir?

Bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesi kapsamında yapılan bedel iadelerinin, fesih bildiriminin paket tur düzenleyicisi veya aracısına ulaşmasından itibaren on dört gün içerisinde yapılması esastır. Ancak, COVİD-19 salgını nedeniyle, 5/2/2020 tarihinden itibaren ifası öngörülen ve hava yolu ile ulaştırma içeren paket tur sözleşmelerine ilişkin bedel iadelerinde, paket tur düzenleyicisi veya aracısı tarafından hava taşıma işletmelerine ödenip belgelendirilen uçuş bedeli, uçuş yasağı kalktıktan sonraki altmışıncı günü izleyen on dört gün içerisinde katılımcıya iade edilir.

(2) Katılımcının bilgilendirilmesi ve açık onayının alınması koşuluyla, ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar hariç olmak üzere katılımcının ödemiş olduğu bedel, uçuş yasağı kalktıktan sonraki altmışıncı günü izleyen on dört gün içerisinde iade edilir.

21.Paket tur sözleşmesinde hukuki sorunların doğması halinde tüketicilerin başvurabileceği merciiler nelerdir?

Her şeyden önce TKHK kapsamında tüketiciler, TKHK m. 22 gereği “Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine” başvurabileceklerdir. Bu anlamda başvurabilecekleri yargı organı ise TKHK m. 23 uyarınca “Tüketici Mahkemeleri” dir.

Ayrıca, Seyahat Acentaları Yönetmeliği    m. 44 hükmü gereği, tüketicinin, seyahat acentası aleyhine mahkemeye veya TÜRSAB bünyesinde bulunan kuruluna başvurmuş olması halinde veya seyahat acentası tarafından tüketici aleyhine mahkemeye veya TÜRSAB bünyesinde bulunan tahkim kuruluna başvurulması halinde, talep, bu makamların belirlediği miktarda karşılanır.

Acentanın verdiği teminatlar ile ilgili olarak tüketici, 1618 sayılı Yasa m. 16 uyarınca zararlarının tazmini için Turizm Bakanlığı’na başvurabilecektir.

https://www.aslanpinar.comyayinlarimiz/makaleler-ve-kose-yazilari/21-soruda-paket-turlar-ve-ucus-iptalleri

https://www.aslanpinar.com/yayinlarimiz/makaleler-ve-kose-yazilari/21-soruda-paket-turlar-ve-ucus-iptalleri

Diğer Makaleler