Vergi kaçakçılığı suçlarında etkin pişmanlık / Anayasa Mahkemesi iptal kararı / VUK 359 affı mı?

• 23.03.2023
• Av. Arb. Dr. Y. Burak ASLANPINAR

Vergi kaçakçılığı suçlarında etkin pişmanlık / Anayasa Mahkemesi iptal kararı / VUK 359 affı mı?

Bu videoda, vergi kaçakçılığı suçlarında etkin pişmanlıktan faydalanmak için vergi davasından feragat edilmesine ilişkin şartı kısmen iptal eden Anayasa Mahkemesi kararı, gerekçesi ve sonuçları hakkında bilgi verilmekte ve yorum yapılmaktadır.

Bu hükmün Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptal edilmesi gerektiğine ilişkin yorumları da içeren VUK 359, Vergi Usul Kanunu'na Muhalefet, VUK'a Muhalefet diye de bilinen vergi kaçakçılığı suçlarında etkin pişmanlık hakkındaki video için tıklayınız.

Etkin pişmanlıktan yararlanma tablosu:

https://twitter.com/burakaslanpinar/status/1514319298860392448?s=20&t=VgE25FIHu5-9m6yiMyQxcQ

Konu hakkındaki güncel makaleler:

"Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Binlerce Kişi Hapisten Kurtulacak"

https://www.aslanpinar.com/yayinlarimiz/makaleler-ve-kose-yazilari/vergi-kacakciligi-suclarinda-binlerce-kisi-hapisten-kurtulacak

"Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Etkin Pişmanlık: Bedelli ve Şartlı Ceza İndirimi"

https://www.aslanpinar.com/yayinlarimiz/makaleler-ve-kose-yazilari/vergi-kacakciligi-suclarinda-etkin-pismanlik-bedelli-ve-sartli-ceza-indirimi

7394 sayılı Kanun'un TBMM'de kabul edilen hali:

https://www.aslanpinar.com/bilgi-bankasi/guncel/7394-sayili-torba-kanunun-tbmm-de-kabul-edilen-son-hali

"TCK'nın Genel Hükümleri Çerçevesinde Vergi Kaçakçılığı Suçları" Kitabının 2. Baskısı ve içeriği

https://www.aslanpinar.com/yayinlarimiz/kitaplar/tck-nin-genel-hukumleri-cercevesinde-vergi-kacakciligi-suclari-2

23.03.2023 tarihli ve 32141 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 28.09.2022 tarihli ve E.2022/59, K.2022/111 sayılı ilgili Anayasa Mahkemesi Kararı:

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/03/20230323-3.pdf

Merhaba, Burak Aslanpınar ben. Avukatım, ağırlıklı vergik üzerine çalışıyorum. Yine vergik üzerine akademik çalışmalar yürütüyorum.

 

Bu kanalda güncel mali konularla ilgili pek çok paylaşım yaptık, yapıyoruz. Yine makaleler ve diğer içerikler üretiyorum. Vergi Kaçakçılığı Suçları isimli de bir kitabım var.

 

Bu eserlerin tamamında 15 Nisan 2022 tarihinde yayınlanan vergi kaçakçılığı suçlarıyla ilgili etkin pişmanlık düzenlemesinin anayasaya aykırı olduğunu olabileceğini, bununla ilgili anayasa mahkemesinin iptal kararı verebileceğini söylemiştim. Kanun yayınlandı tarihten hatta daha öncesinde. Ve nihayet oldu.

 

Anayasa mahkemesi ilk iptal kararını verdi. 23 Mart 2023 tarihli resmi kasete yayınlanan kararla bir geçici madde vardı infaz aşamasında olan durumlarla ilgili. Bu geçici maddede etkin pişmanlıktan yararlanmak için davadan feragat etmek, davayı geri çekmeye ilişkin hükümde bir iptal kararı verildi.

 

Dolayısıyla bu açıdan davadan feragat etmenin ortadan kalktığı iddia edilebilir ama bu şu an için sınırlı görünüyor. İnfaz, kovuşturma, soruşturma bu teknik tartışmaya şu anda girmeyeceğim. Asıl burada dikkat edilmesi gereken bambaşka şeyler var.

 

Bir kere anayasa mahkemesinin kararını, iptal kararını doğrudan etki ettiği iki durumdan bahsedeceğim. Ama daha da önemlisi anayasa mahkemesi kararının gerekçesinin oluşturabileceği yine iki etkiden bahsedeceğim. Şimdi öncelikle iptal kararının doğrudan yaptığı iki etkiye gelirsek.

 

Birincisi cezai anlamda yani mahkumiyet kararı almış kişiler bakımından etkin pişmanlıktan yararlanmak için davalarından feragat şartı öngörüldüğü için belki de etkin pişmanlıktan yararlanamadı. Bu durumda hüküm de iptal edildiği için bunlara lehe hüküm uygulanabilir. Bu birinci etkisi.

 

Gelelim ikinci etkisine. Beraat kararı verilmiş olabilir kişi hakkında. Ancak hakkında mahkumiyet kararı verilme riskinden de ötürü vergi mahkemesindeki davasını geri çekmiş bu davadan feragat etmiş olabilir.

 

Bakın suçsuzluğu da kanıtlandı. Bu durumda aslında fazladan ödeme yapmış olacak. Belki burada vergisel etki olan ikinci etki dolayısıyla iptal iade söz konusu olabilir.

 

Bunlar iptal kararının doğrudan etkileri. Ama benim asıl üzerinde durmak istediğim gerekçenin iki etkisi. Birinci etkisi gerekçe diyor ki bu davadan feragat şartını öne sürdüğünüzde etkili başvuru yolu, mülkiyet hakkı ve masumiyet kararinesine aykırı bir hüküm koymuş oluyorsunuz.

 

Dolayısıyla baktığımızda bu geçici 34. maddeye ilişkin verdiği kararın gerekçesinin aslında vergi usulü kanunun 359. maddesinin asıl hükmü bakımından da geçerli olduğunu görüyoruz.

 

Yani şöyle davadan feragat etme, davayı geri çekme ön şartı etkin pişmanlık bakımından aslında olmaması gerekir diyebiliriz. Anayasa Mahkemesi bu gerekçesinin arkasında durursa 359. madde içinde yine aynı şekilde iptal kararı vermelidir.

 

İkinci etkiye geldiğimizde belki en önemlisi bu. Bu etkin pişmanlıkla ilgili mülkiyet hakkının ihlal edilebileceği neyle ilişkin gerekçeye baktığımızda vergi cezası kesilen kişiyle hapis cezası ile yargılanan kişi ayrı olabilir. Hatta birisi tüzel kişi birisi gerçek kişi olabilir.

 

Diğer taraftan iki yargılama farklı durumda olabilir. Öte yandan bizim hep dikkat çektiğimiz konu orada yazmıyor ama belki önümüzdeki dönemde bu da dikkate alınacaktır. Şimdi vergi mahkemesinde dava açtığınızda iptal kararı verilmiş olabilir.

 

Bu iptal kararı ne olacak? Burada ayrıntılı bir düzenleme yok. Nasıl uygulama yapılacak? Diğer taraftan mevcutta da şu anda olduğu gibi 7.440 sayılı kanunda olduğu gibi bir af yapılandırma söz konusu olabilir. Yapılandırdım, taksitlendirdim, taksitlerimi ödüyorum.

 

Ne olacak? Ödemiyorum, ne olacak? Peşin ödedim, ne olacak? Bu yapılandırmayı ben yapmadım, diğer kişi, tüzel kişi yaptı. Ne olacak? Öte yandan matra arttırma dediğimiz bir düzenleme var. Ben bundan yararlanırsam ne açıdan değerlendirmek gerekir? Çok fazla bu şekilde örnek çıkarabiliriz.

 

Dolayısıyla mülkiyet hakkına ilişkin gerekçe aslında etkin pişmanlığa dair hükmün genel olarak iptalini gerektirir görünüyor. Tabi anayasa mahkemesi burada kamu yararına göre ben değerlendiririm diyerek biraz da açık kapı bırakmış durumda. Onu da söyleyelim.

 

Şimdi en baştan beri söylediğimizi tekrar edelim. Etkin pişmanlığa ilişkin hüküm bu haliyle aslında hem anayasaya aykırılık içeriyor hem de örneğin sahte fatura düzenleyen kişiye aslında çok fazla tarihat yapılmaması, ceza kesilmemesi ama diğer taraftan kullanan kişiye ciddi anlamda yüksek tarihat yapılıp ceza kesilmesi, ikisinden de tam ödeme beklenmesi. Oysa ki faturayı düzenleyen kişinin vergi barışını, vergi düzenini daha çok tehdit ediyor olması bambaşka bir konu.

 

Mesela bu değerlendirilmemiş. Sadece ödemeye ve feragate bağlamak burada sıkıntı yaratacak. Bence vergi hukukuyla ceza hukukunun birlikte değerlendirilip tekrar masaya yatırılması gereken bir düzenleme, etkin pişmanlık düzenlemesi.

 

Daha da ötesinde biraz ekonomik suça, ekonomik cezaya belki bakmak ve ona yaklaşmak gerekiyor. Diğer taraftan da eğer siz ekonomik anlamda veya vergisel anlamda ağır bir sonuca neden olduysanız, eğer ağır bir sonuç oluştuysa, ağır bir vergi ziya olduysa, sistemi daha çok tehdit ediyorsanız, başkasının hakkını daha çok yiyorsanız o zaman daha fazla ceza almalısınız. Bir de böyle bakmak lazım.

 

Bunun da değerlendirilmesinde fayda var diye düşünüyorum. Konuyla ilgili gerekirse daha ayrıntılı içerikler oluşturacağız. Yine makaleler ve diğer içerikler bu videonun altında link olarak yer alacak.

 

Bakabilirsiniz. Abone olun, takipte kalın. Lütfen bildirimleri açın.

 

Görüşmek üzere.