Kirayı Elden Ödeyenleri Ağır Cezalar Bekliyor!

• 19.10.2024
• Av. Arb. Dr. Y.Burak ASLANPINAR

Kirayı Elden Ödeyenleri Ağır Cezalar Bekliyor!

Elden Kira Ödeyenler Dikkat! Ciddi Cezalarla Karşılaşabilirsiniz!

17 Ekim 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliğ(Seri No: 328) ile elden kira ödeme dönemi sona erdi. Yapılan düzenleme ile konut kiralarındaki elden kira ödeme sınırı olan 500 TL yerine iş yeri ve konut kira ödemeleri için banka kullanım zorunluluğu getirildi. Konuya ilişkin Av. Mert Karakeçili’nin sorduğu şu soruları yanıtladım:

00:29 Kirayı elden ödemek yasak mı?

01:26 Hem iş yeri hem de konut kirası için banka aracılığıyla kira ödemesi zorunlu mu?

02:17 Günlük veya turizm amaçlı konutların kiralanmasında(Airbnb) elden ödeme yapılabilir mi?

03:05 Banka kullanmayanlar kira ödemelerini nasıl yapacak?

04:22 Kira ödemesi bankadan nasıl gönderilir?

05:40 Para dışında bir şey ile kira ödenebilir mi? Ödenirse ceza var mı?

06:09 Hisseli tapularda kira ödemesi nasıl yapılacak?

06:40 Elden kira ödeme cezası ne kadar?

09:12 Kira ödesinin bir kısmı elden verilirse ne olur? 10:00 Elden kira ödemesi sebebiyle kesilen cezaya nasıl itiraz edilir?

Kirayı Elden Ödeyenleri Ağır Cezalar Bekliyor!

Kirayı elden ödeme dönemi kesinlikle bitti. Artık elden ödeme söz konusu olursa ciddi ciddi cezalar var, yüksek miktarda cezalar var. Konuya ilişkin 17 Ekim 2024 tarihinde bir tebliğ yayınlandı ve yürürlüğe girdi.

 

Artık bu tarihten sonra kirada elden ödeme mümkün değil, yüksek miktarda da cezalar kesilecek. Bu konuya ilişkin hemen bir video çekelim dedik güncel. Avukat Mert Karakeçili soracak, ben cevaplayacağım.

 

Hocam merhabalar öncelikle. Merhaba. Kira ödemede banka zorunluluğu zaten yok muydu? Ne değişti bu tebliğ ile? Evet, aslında baktığımızda kira ödemede, konut kirasında aylık 500 liraya geçmesi halinde banka ve PTT ödemesi zorunluydu.

 

İş yeri kirasında 5 lira, 10 lira bile olsa yine zorunluydu. Baktığınızda bir şey değişmemiş gibi görünüyor ama hiç öyle değil. Çünkü bu tebliğ yeni düzenlendi.

 

Öyle bir tebliğ yoktu. Kira ödemelerinin nasıl yapılacağı, teslik zorunluluğu yani belge ile kanıtlama, ödediğini kanıtlama, bunu belgeye bağlama zorunluluğu hakkında çok detaylı bir tebliğ geldi ve bu zorunluluklara uymayanlara ilişkin, para cezalarına ilişkin de detaylar yer alıyor. Dolayısıyla ya zaten bankadan ödeme zorunluluğu vardı, çok bir şey değişmedi diyemeyiz.

 

Şartlar, kurallar açıkça belirlendi, cezalar da çok açık bir şekilde yazdı. Onun için önemli bir değişiklik söz konusu. Bu bankadan ödeme zorunluluğu hem konut kiraları hem de iş yeri kiraları içinde geçerli mi? Evet, artık ikisi arasında hiçbir fark yok.

 

Dediğimiz gibi daha önce konut kiralarında 500 TL'nin üzerinde ise zorunluydu aylık olarak. Şimdi konut kiralarında da ister 10 TL olsun, 100 TL veya 100.000 TL olsun hiç fark etmez. İş yeri de aynı şekilde mutlaka bankadan veya PTT üzerinden ödenmesi gerekecek.

 

Ama konut ile iş yeri kirası arasındaki şu farkı söyleyebiliriz. Konut kirasında stopaj zorunlu yok. Yani ödeme yapan kiracı ayrıca gidip bir de vergi yatırmıyor.

 

İş yeri kiralarındaysa aslında kirayı verenin ödemesi gereken vergiyi kiracı önce kirayı yatırıyor bir de götürüyor. Stopajı yatırıyor ayrıca bir vergi ödüyor. Aralarında öyle bir fark var.

 

Bunu parantez içinde söylemiş olalım. Günlük kiralamalarda fark var mı? Evet, bu günlük kiralama, Airbnb meselesi zaten çok ciddi tartışma konusu biliyorsunuz. Çokça videomuz var kanalda bu konuyla ilgili.

 

Airbnb günlük kiralama, haftalık kiralama, 100 gün ve altındaki kiralamanın hepsini zaten mali ticari kiralama olarak kabul ediyor. Bir kere öncelikle bunu söyleyelim. Yani KDV'ye tabi tutuluyor.

 

Beğenname verilmesi gerekiyor. Yıllık kiralama gibi değil. Beğenname onun için ayrıca ticari kazanç şekli beğenname verilmesi gerekiyor.

 

Zaten bu önemli bir sorumluluk oluşturuyor. Banka yolunun kullanılması konusunda. Ama bu tebliğde ayrıca da belirtilmiş günlük, haftalık veya aylık bir kiralama, kısa süreli kiralama olduğunda da mutlaka bu zorunluluğa, tefsik zorunluluğuna uyulması gerekiyor.

 

Hocam, yaşlıların bazıları banka kullanmıyor. Bu durumda kira ödemelerini nakit almak istiyorlar veya nakit ödemek istiyorlar. Banka kullanmayan kişiler bu durumda ne yapacak? Evet, yani yaşlılarda bu var.

 

Kira veren de olabilir, kiracı da olabilir veya yaşlı olmak zorunda değil. Belki Mandra filozofu gibi birisi diyor ki ben kredi kartı kullanmıyorum, banka kullanmıyorum. Zorunda mıyım arkadaş diyebilir.

 

Bu tip durumlar için tebliğde açıklama getirilmiş. Demiş ki git arkadaşım o zaman bankaya yatır. Bankada git Vezne'den yatır.

 

Kişiyi belirt ama mutlaka kiraya ilişkin olduğuna dair açıklamayla yatır. Aslında tebliğin düzenlemenin amacı tefsik zorunluluğu. İspata ilişkin belge zorunluluğu.

 

Buna da şöyle denmiş. İnternet şubesi kullanıyorsan zaten görünüyor. İnternet bankanın mobil şubesini kullanıyorsan zaten görünüyor.

 

PTT ise zaten görünüyor. Bu belgeleri sağlamış oluyor. Dekont bu belgeyi sağlamış oluyor.

 

Hatta çekle ödeme yaparsan yine bu belgeyi sağlamış oluyorsun. Ama gidip ben illa bankadan yatıracağım dersen veya kredi kartı kullanmıyorum, banka internet şubesi kullanmıyorum dersen o zaman da kişinin adını belirteceksin, açıklama yazacaksın diyor. Mobil bankacılık, internet bankacılığı gibi platformlardan gönderirken ödeme kısmında kira ödemesi kısmını seçmemiz mi gerekiyor yoksa bireysel ödeme şeklinde de gönderebilir miyiz? Şimdi burada ödeme kısmında çıkan ekranlarda ticari ödeme, çalışan ödemesi, kira ödemesi gibi seçenekler var bireysel ödemede.

 

Bu bir zorunluluk değil. Buna ilişkin de maliyenin bir düzenlemesi yok aslında. Buradaki hem kolaylaştırma amaçlı hem de rahat sınıflanması için tercih ediliyor.

 

Eğer siz kira gönderiyorsanız kira ödemesi diye seçmenizde fayda var. Kiracı olarak hem de kanıtlamak için kolaylaştırır. Açıklamaya da yine kira diye yazmakta fayda var.

 

Ama yazmadınız, bireysel ödeme seçtiniz burada da sorun yok. Yine açıklamaya yazmakta fayda var. Burada hemen şunu belirtelim.

 

Başka ödeme yaptığınızda gerçekten bireysel ödeme, borç vermiştiniz, alıyordunuz. Bu sıra ödeme şeklinde kira ödemesi diye yazdınız. Karşı taraftakine sorumluluk oluşturursunuz.

 

Çünkü bu kira ödemeleri doğrudan maliye tarafından alınıyor. Ve kira geliriniz var, vergisini ödemediniz diye hemen yazı gönderilebilir. Onun için kira ödemesi söz konusu değilse kirayı seçmeyin.

 

Ya da karşı tarafa bir yazı gitsin istiyorsanız belki seçebilirsiniz. Para dışında bir ödeme yapılacaksa yani takasla veya bir eşyayla o hallerde ne olacak? Tebriği de bunu yazmış. Demiş ki aynı ödeme halinde artık belge zorunluğu da ortadan kalkar.

 

Hani ben bir eşyayla ödedim. Veya aracım vardı, bu aracı devrettim, yıllık kirama karşılık yaptık, takas yaptık denebilir. Ayrıca mahkeme veya icra yoluyla bir ödeme yapıldıysa da aynı şekilde bu zorunluluk yerine getirilmiş oluyor.

 

Hisseli tapularda durum nasıl olacak? Evet hisseli tapularda mesela paydaşlık olabilir. Veya bir birliği mülkiyeti olabilir. Örneğin bir mirasçılık olabilir.

 

Bu durumda bazen şöyle bir durum oluyor. İşte abla, abi, anne bütün kirayı topluyor, dağıtıyor. Aslında bir kişiye ödeniyor.

 

Burada şöyle bir açıklama getirilmiş. Eğer hissedarlardan sadece mülk sahibi hissedarlardan sadece birine bankayla ödeme yapılıyorsa artık bu zorunluluk yerine getirilmiştir. Yani tek bir kişiye ödeyebiliriz.

 

Hepsine teker teker bankadan göndermek zorunda değiliz. Bankayla ödemeden bahsettik kiraları. Buna karşın çok yüksek cezalar var dediniz.

 

Yani zorunluluğa uyulmazsa cezayla karşı karşıya kalınacak mı? Evet. Çok ciddi cezalar söz konusu. Özel üstlük cezası dediğimiz bir ceza var.

 

Vergi usulü kanunda belirtilmiş. Bu cezalar uygulanacak. Bu cezalar birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı, avukat, doktor gibi serbest meslek erbabı için en az 20.000 TL.

 

Her bir kira için. İkinci sınıf tüccarlar, esnaf vs. bunlar için de her bir kira için en az 10.000 TL.

 

Mükellef olmayanlar için ise her bir kira için. Yani tefsik edilmeyen, bankadan ödenmeyen her bir kira için 5.000 TL'den az olmamak üzere ödenmesi gereken, bankadan ödenmesi gereken kiranın %10'u. Hemen pratik yapalım.

 

100.000 TL ödenmesi gereken bir kira var. Bunun %10'u ne? 10.000 TL. Kesilecek ceza 10.000 TL.

 

Ama eğer bu kirayı almayan kişi bir örneğin serbest meslek erbabı ise veya tüccarsa ona en az 20.000 TL uygulanacağı için her kira başında 20.000 TL uygulanacak. 12 aylığa çarpın 240.000 TL ceza çıkar. Eğer bu kişi bir örneğin ikinci sınıf tüccarsa Aylık 10.000 TL, 10.000 TL'ye denk geldi.

 

Bu durumda 120.000 TL ceza çıkar. Yine aynı şekilde mükellef olmayan bir kişi için de 10.000 TL ceza söz konusu oluyor. Başka bir pratik yapalım.

 

Diyelim ki burada banka üzerinden ödenmeyen para 10.000 TL olsun her ay başına. 10.000 TL'nin %10'u 1.000 TL olur. Ceza 1.000 TL mi kesilecek? Hayır.

 

Mükellef olmasa bile en az 5.000 TL ceza kesiliyor. Yine baktığınızda 12 aylığa çarptığınızda 60.000 TL çıkar. Dolayısıyla en az yıllık 60.000 TL cezadan bahsediyor olabiliriz.

 

Kirayı ödeyen açısından, kirayı alan açısından daha yüksek bu durum olabilir. Eğer kendisinin tüccarlığı vs. varsa.

 

Ama burada kesilen, yılda kesilen ceza 20.000.000 TL'yi de geçemiyor. Hani çok yüksek kiralar var. Bunda da belki elden ödenmiştir.

 

Bu durumda da yine 20.000.000 TL'yi geçemediğini söylemekte fayda var yıllık olarak. Bu cezalar her yıl arttırılıyor yine yeniden değerleme oranında. Yani biz 2024 yılı için söylüyoruz.

 

2025 yılında bu çok daha artmış olacak. Peki kiranın bir kısmını elden verdik. Bir kısmını da banka aracılığıyla gönderdik.

 

O durumda ne olacak? Ne kadar ceza kesilecek? O durumda da banka aracılığı ödenen zaten tefsik edildi. Bunda sıkıntı yok. Elden ödenen için bir ceza uygulanıyor.

 

Hemen bir pratik yapalım. Mesela kira 30.000 TL olsun. Burada 10.000 TL'yi bankadan gönderdi.

 

20.000 TL'yi de elden ödedi. Yine 20.000 TL üzerinden bir ceza kesilecek. 10.000 TL'li kısım tamamdır.

 

Ama diğer kısımdan ceza kesilecek. 100.000 TL yazıyor kira sözleşmesinde. Ama 10.000 TL banka üzerinden ödeniyor.

 

Belge az çıksın diye vs. Başka nedenlerde olabilir. 90.000 TL elden ödeniyor.

 

Bu durumda da 90.000 TL'nin üzerinden %10'dan ceza hesaplanacak her ay için. Ceza kesildi diyelim. Bu cezaya karşı ne yapılabilir? Öncelikle belgesel kanunda çeşitli yöntemler var.

 

Uzlaşma örneği. Uzlaşmak mümkün. İndirim müessesesi var.

 

Buna ilişkinde içeriğimiz var. Uzlaşma, indirme ilişkin. Ulaşabilirsiniz kanaldan.

 

Aynı zamanda dava da açabilirsiniz. Bu haksızdı. Tespit haksız.

 

Ben elden alamıyordum kirayı. Diyebilirsiniz. Vergi mahkemesine dava yolunda da götürülebilir.

 

Çeşitli yöntemler var. Hangisinin mantıklı olduğunu duruma göre karar vermekte fayda var. Çok teşekkürler hocam.

 

Ben teşekkür ederim. Yine gördüğünüz gibi güncel mali konularla ilgili kanalımızda içerikler yer almaya devam edecek. Onun için takipte kalın.

 

Abone olun. Bildirimleri açın ki kaçırmayın. Görüşmek üzere.