Evli kadın soyadını kullanabilecek/AYM kararı sonrası aile ve çocuk soyismi,kütük,soybağı ne olacak?

• 29.04.2023
• Av. Arb. Dr. Y. Burak ASLANPINAR

Evli kadın soyadını kullanabilecek/AYM kararı sonrası aile ve çocuk soyismi,kütük,soybağı ne olacak?

Evlenen kadının kocasının soyadını almasıyla ilgili Türk Medeni Kanunu'nun 187. maddesi Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. İptalin yürürlüğü 9 ay ertelendi.

Bu videoda söz konusu Anayasa Mahkemesi kararı sonrasında oluşacak durum, kısa, net ve kolay anlaşılır şekilde anlatılmaya çalışılmıştır. Ayrıca yapılacak yeni kanuni düzenleme bakımından İsviçre Medeni Kanunu dikkate alınarak öneri getirilmiştir.

Videodaki soru, cevap ve başlıklar aşağıda yer almaktadır:

Bu videoda aşağıdaki konu başlıklarına değinilmiştir:

-Anayasa Mahkemesi’nin Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesini iptal kararı sonrasında ne olacak?

-AYM’nin iptal hükmünün yürürlüğünü 9 ay ertelenmesi ne anlama geliyor?

-Soybağı, kütük nasıl olacak?

-Aile soyadı nasıl olacak?

-İsviçre Medeni Kanunu’ndaki örnek düzenleme

-Çocuğun soyadı ne olacak?

28.04.2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi'nin 22.02.2023 tarihli kararıyla Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 187. maddesi iptal edildi. İptal hükmünün yürürlüğü 9 ay ertelendi. Bu karar, kadınların evlendikten sonra soyadı kullanımında önemli değişiklikler getirecek.

İptal Kararı Ne Anlama Geliyor?

TMK'nın iptal edilen 187. maddesi, kadının evlenmekle kocasının soyadını almasını, ancak isterse evlendirme memuruna veya nüfus idaresine yazılı başvurarak kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilmesini öngörüyordu. Anayasa Mahkemesi bu maddeyi iptal ederek, kadının evlendikten sonra kendi soyadını kullanmasının önündeki engelleri kaldırdı. Artık kadınlar, evlendikten sonra kendi soyadlarını kullanmaya devam edebilecekler.

Neden 9 Ay Ertelendi?

Anayasa Mahkemesi, iptal kararının yürürlüğünü 9 ay erteleyerek, yasa koyucuya yeni bir düzenleme yapması için süre tanıdı. Bu erteleme, doğabilecek hukuki boşlukları ve kargaşayı önlemek amacıyla yapıldı. Anayasa Mahkemesi'nin gerekçesinde, "hükmün uygulanması doğrudan bir kargaşaya neden olacaksa, hükmün hemen uygulanması halinde sonuçları hakkında tereddüt oluşabilecekse ve hüküm iptal edildiğinde oluşan hukuki boşlukta sonuçlar olumsuzluğa neden olabilecekse" yürürlüğün ertelenebileceği belirtildi.

9 Aylık Süre Ne Anlama Geliyor?

9 aylık süre, Meclis'in yeni bir kanun çıkarması için tanınan azami süredir. Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı, bu süre içinde bir düzenleme yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Aksi takdirde, 9 ay sonra tam bir hukuki boşluk oluşacaktır.

Bundan Sonra Ne Olması Gerekiyor?

Anayasa Mahkemesi kararının gerekçesine göre, kütük meselesinin de ortadan kalkması gerekmektedir. Günümüz şartlarında soy bağının soyadından anlaşılmasına gerek kalmamıştır. Teknoloji sayesinde soy bağı kolayca tespit edilebilmektedir. Bu nedenle, evlenen kadının kocasının kütüğüne geçmesi uygulaması çağ dışı kalmıştır.

Aile soyadı konusunda da yeni bir düzenleme yapılması gerekmektedir. Anayasa Mahkemesi'nin önceki kararlarında aile soyadı meselesinden vazgeçildiği görülmektedir. İsviçre Medeni Kanunu'ndan örnek alınarak, kadın ve erkeğin evlendikten sonra kendi soyadlarını kullanabilmeleri ve aile soyadı olarak kadının veya erkeğin soyadının belirlenebilmesi mümkün olabilir.

Çocuğun soyadı konusunda da bir düzenleme yapılması gerekmektedir. İsviçre Medeni Kanunu'nda olduğu gibi, kadın ve erkek birlikte karar vererek çocuğun soyadını belirleyebilmelidir. Hatta çocuk belli bir yaşa ulaştıktan sonra kendi soyadını seçme hakkına sahip olabilir.

Sonuç

Anayasa Mahkemesi'nin kararı, kadınların soyadı konusunda önemli bir adım olmuştur. Ancak kararın tam olarak uygulanabilmesi için yasa koyucunun yeni düzenlemeler yapması gerekmektedir. Bu düzenlemeler, soy bağı, aile soyadı ve çocuğun soyadı konularını da kapsamalıdır.