Etiket Bulutu

Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 24 Aralık 2021 tarihinde yapılan açıklamalarda kripto varlıklara ilişkin çalışmaların tamamlandığı ve taslağın en kısa zamanda TBMM’ye sunulacağı açıklandı.

Peki söz konusu kanun taslağı neleri içeriyor ve kripto piyasasına ne gibi etkileri olacak?

Şirketlerin, kurumların, muhasebeci ve mali müşavirlerin, hukukçuların çok sayıda bildirim yükümlülüğü var. Yakın zamanda bu yükümlülüklere bir yenisi daha eklendi: “Gerçek Faydalanıcı Bildirimi”.

Üstelik “gerçek faydalanıcı bildirimi” yapmak için son gün 31 Ağustos 2021 yani bugün. Bildirim yapmayana ise binlerce TL ceza verilmesi öngörülmüş. Muhtemelen büyük bir kısmının farkında olmadığı bu kişilere yüksek miktarda ceza kesilebilir. Bu nedenle son günün ertelenmesinde ve erteleme süreci içinde bildirim yükümlülüğünün farkındalığının yaygınlaştırılmasında fayda var.

İşte bu farkındalığının oluşmasında katkıda bulunmak adına akla gelebilecek soruları sorup dayanaklarıyla kısaca cevaplayacağız.

16.04.2021 tarihli Resmi Gazete’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yapılan düzenleme çalışmaları çerçevesinde “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” yayımlanmıştır. Çalışmamızda, öncelikle Yönetmelikte yer alan tanımlar çerçevesinde yapılmak üstenen düzenleme irdelenecek, sonrasında ise kripto varlıklarla ilgili getirilen yasaklar açıklanarak sonuçları yorumlanacaktır.

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanuna istinaden yükümlüler MASAK Başkanlığına şüpheli işlem bildirimlerini göndermekle yükümlü olup; MASAK 13 Sıra No.lu Genel Tebliğinde yükümlüler için genel ve sektörel mahiyette şüpheli işlem bildirim rehberleri yayınlamaya MASAK Başkanlığının yetkili olduğu düzenlenmiştir.

Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları sektörüne özgü Şüpheli İşlem Bildirimlerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen Şüpheli İşlem Bildirimi Rehberi ve Formu, sektör temsilcilerinden alınan görüş ve öneriler ile Kara Paranın Aklanması ve Terörizmin Finansmanın ile Mücadele Ulusal Risk Değerlendirmesi Raporu çerçevesinde güncellenmiştir.

Yeni Şüpheli İşlem Bildirim Rehberiyle özetle:

– Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların çalışma sistematiği ve kripto varlıkların işlem sistematiğine uygun şüpheli işlem bildirim formu geliştirilmiş,

– Şüpheli İşlem Bildirim Formu sadeleştirilerek güncel finansal teknolojilerin tümünü kapsaması sağlanmış,

– Sektöre özgü işlem ve hesap tipleri eklenmiş,

– Gelişen ve değişen suç tipolojileri göz önünde bulundurularak yeni şüpheli işlem tipleri eklenmiş,

– Bildirim kategorilerine terör örgütü bilgileri ve Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanı kategorileri eklenmiş,

– Şüpheli işleme ilişkin açıklama alanında bildirimlerin kalitesini artırmaya yönelik kontrol noktaları eklenmiş,

– Referans değer tabloları güncellenmiş ve kodlamalar değiştirilmiş,

– Kimlik tespit türü ve İşleme Aracılık Eden Finansal Kuruluş bilgileri bölümleri eklenmiş,

– Yeni şüphe kategorileri eklenerek şüphe kategorisi seçimi zorunlu hale getirilmiştir.

Şüpheli işlem bildirim Rehberi ve Formunun güncellenmesiyle eş anlı olarak; elektronik ortamda bildirime imkân sağlayan Masak Online 1.0 sistemi de güncel teknoloji ile yeniden tasarlanarak Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların hizmetine sunulmuştur. Masak Online 2.0 projesi ile erişim güvenliği artırılmış, esnek ve sektöre özgü yapıların oluşturulmasına imkan sağlanmıştır.  Yükümlülerin daha hızlı ve kolay şekilde bildirim yapabilmeleri için XML kılavuzu hazırlanmış ve sektör temsilcileri ile paylaşılmıştır.

Bu kapsamda; 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa istinaden gereklikleri yerine getiren ve bu çerçevede faaliyet gösteren Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılar 26/07/2024 tarihinden itibaren şüpheli işlem bildirimlerini bu rehberde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde gönderecektir.

Kripto Varlık Yasası ile Sermaye Piyasası Kanunu'nda yapılan değişiklikler sonucunda gündeme gelen kripto varlıklara ilişkin en çok merak edilen soruları yanıtladık.

Yeni Kripto Yasası ile Sermaye Piyasası Kanunu’na yeni tanımlar eklendi. Konuyu anlayabilmek için önce bu tanımların karşılıklarının bilinmesi gerekmekte.

2 Temmuz 2024’te yürürlüğe giren Yeni Kripto Yasası olarak bilinen Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile kripto varlıklara ilişkin yeni düzenlemeler getirildi. Bu düzenlemelerden biri de Türkiye’de bulunmayan kripto borsalarına ilişkin olup bu videoda da konuyu anlaşılır ve basit bir şekilde açıklamaya çalıştım.

Yeni Kripto Yasası ile kripto varlıklara haciz konulabilmesine ilişkin düzenleme yapıldı. Bu konuda gündeme gelen birçok soruyu bu videoda yanıtladım.

"Sosyal Medya, Metaverse ve Kripto Varlık Hukuku"

Bu videoda aşağıdaki konu başlıklarına değinilmiştir:

-Sosyal medya hesapları üzerinde mülkiyet hakkı söz konusu olabilir mi?

-Sosyal medya mülkiyetine ilişkin ihtilaflar yargı kararlarında yer alıyor mu?

-Sosyal medya hizmet sağlayıcılarının, kullanıcılarının onayına sunduğu sözleşmelerin varlığı halinde sosyal medya mülkiyetinden bahsedilebilir mi? / Sosyal medya hizmet sağlayıcılarının, genel işlem niteliğinde sunduğu sözleşmelerin varlığı halinde sosyal medya mülkiyetinden bahsedilebilir mi?

-Sosyal medya hizmet sağlayıcısının kullanıcılarının hesaplarını kısıtlaması halinde dava açılabilir mi?

-Sosyal medya hesabı çalındığında kimin sorumluluğu söz konusu olur?

-Sosyal medya hesapları miras kalır mı?

-Metaverse nedir?

-Metaverse'e nereden girilir?

-Metaverse'den çok yüksek miktarda kripto para ile arsa aldım. Elimden gider veya değersizleşir diye çok korkuyorum. Yapabileceğim bir şey var mı?

-NFT alıp satıyorum. Vergisi var mı?

-NFT ile tapu sahipliği olur mu?

-Kripto para hesabındaki tutarlar bildiriliyor mu?

-Kripto para hesabı hakkında bildirim yükümlülüğüm var mı?

-Kripto para hesabına haciz koyulur mu?

"Kripto Para Borsası ve Şüpheli İşlemler"

Bu eğitimde aşağıdaki konu başlıklarına değinilmiştir:

-Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi ile kripto para borsalarına ne yükümlülüler geldi? Bildirim yapılmazsa cezası nedir?

-Bildirim yükümlülüğü ne kadar süre içinde yerine getirilmeli?

-Şüpheli işlem bildirimi hangi yöntemlerle yapılacak?

-Kripto para hesap sahibinin hangi bilgileri MASAK'a bildirilecek?

-Şüpheli işlem nedir? Kanunda nasıl tanımlanır?

-"Şüpheli işlem" olarak kabul edilen işlemler nelerdir?

-Şüpheli işlem varsa hangi cezalar uygulanabilir? Hesap durdurma, dondurma dışında yaptırım var mı?

-Getirilen yükümlülükler ve şüpheli işlem olarak sayılanlar kripto paraların (kripto varlıkların) yapısına uygun mu?

"Kripto Para Vergisi ve Hukuku"

Bu eğitimde aşağıdaki konu başlıklarına değinilmiştir:

-Kripto paraların vergilendirilmesi mümkün mü?

-Kripto paralarda nasıl bir vergilendirme olabilir?

-Kripto para borsasındaki kripto varlığa haciz konulabilir mi?

-Kripto paraları kim kontröl ediyor? Kripto para kullanımının ülkemize faydaları nedelerdir?

-Kripto para üzerine çalışan hukukçular başka hangi alanlara hakim olmalıdır?

Dava konusu uyuşmazlık dikkate alındığında, davalı tarafın tacir olmadığı gibi uyuşmazlığın tarafların ticari
işletmesi ile ilgili olmadığı, yine davanın niteliği itibariyle TTK 4.maddesinde sayılan mutlak ticari
davalardan da bulunmadığı anlaşıldığından, davaya bakmakla mahkememizin görevli olmadığı kanaatine
varılmakla, davacının davasının görev yönünden reddine, görevli mahkemelerin İstanbul Asliye Hukuk
Mahkemeleri olduğunun tespitine dair karar verilerek, aşağıdaki hüküm tesis olunmuştur.

Tüm dosya kapsamı ve yukarıda belirtilen yasal düzenlemeler kapsamında;davalı şirketin dijital para biriminin alım ve satımının yapılmasına aracılık eden dijital para platformunu kurduğu, davacının söz konusu platforma üye olduğunu ve site üzerinden dijital para alım ve satımı yaptığını, davacının yapmış olduğu kripto varlık alım ve satımlarına ilişkin ödemiş olduğu bedeli çekim talebinde bulunduğu ancak davalı tarafça bedelin ödenmediği , taraflardan davacının TTK'da düzenlenen tacir sıfatını taşımadığı gibi, davacının gelir ve kar elde etme gayesinin olmasının davayı kendiliğinden ticari dava haline getirmeyeceğinden, TTK'da ön görülen, tarafların her ikisinin de tacir olması koşulunun davada oluşmadığı; davacının, davalı şirket karşısında tüketici konumunda bulunduğu ve iş bu davaya bakma görevinin Tüketici Mahkemelerine ait olduğu anlaşılmakla görev dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine, İstanbul 3. Tüketici Mahkemesince daha önce görevsizlik kararı verilmiş olması nedeniyle kararın istinaf edilmeksizin kesinleşmesi halinde olumsuz görev uyuşmazlığın halli için, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesine dosyanın gönderilmesine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.

Kripto para borsası, alan ve satanın alım satım işlemini kendi aralarında yapmaları şeklinde işler. Mutlak ticari dava değildir. Nisbi ticari dava da değildir. Çünkü kripto para işlemleri niteliği gereği ticari bir iş değildir. Dünyanın her yerinde tacir olsun, olmasın tüm şahısların sisteme girip satın alabileceği ve yatırım yapabileceği, dijital para borsadır. Davanın taraflarından olan davalının tüzel kişi tacir ise de, davacı gerçek kişi olup ticari amaçla hareket etmemektedir. Bu sebeplerden ötürü kripto varlığa ilişkin tazminat talebinde asliye hukuk mahkemlerinin yetkili olacağına karar verilmiştir.

Kripto varlıkların satışına ilişkin yasal düzenleme karar tarihi itibariyle yapılmadığından kanun ile belirlenen görevli mahkeme bulunmamaktadır. Bu nedenle görevli mahkemenin HMK nın göreve ilişkin hükümlerine göre belirlenmesi gerekmektedir. HMK madde 2 hükmüne göre özel bir düzenleme bulunmamaktaysa asliye hukuk mahkemelerinin uyuşmazlığa uygulanacaktır. Ticari davaların ise usul kanunlarında değil, TTK da düzenlendiği ,yasal düzenleme yapılmaması nedeniyle kripto varlıklar fiilen finansal varlık olsa dahi yasal olarak henüz tanımlanmadığı ,kripto varlık satışına ilişkin işlemin de finansal hizmet sayılmasının bu aşamada mümkün olmadığı genel hükümlere göre "mal varlığına ilişkin davalara bakmakla görevli"asliye hukuk mahkemesinin eldeki davaya bakmaya görevli olduğunun kabulü gerekir.

Uyuşmazlığın Asliye Ticaret mahkemesince görülüp karara bağlanabilmesi için tarafların her ikisinin birden tacir olması ve uyuşmazlığın her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili olması zorunludur. Ancak somut olayda davacı taraf tacir değildir ve ticaret mahkemesinde dava açılması hukuka uygun değildir. Kripto para alım satımına ilişkin oluşan haksız fiile dayalı tazminat davalarında genel görevli olan mahkeme asliye hukuk mahkemesidir.

Bir davanın ticari dava olarak nitelendirilebilmesi ve ticaret mahkemesinde görülebilmesi için ya mutlak ticari dava olması ya da her iki tarafın tacir olması ve işin her iki tarafın ticari işletmesi ile ilgili olması gerekmektedir. Davacının en büyüğü 5.000,00 TL olan işlem hacmi davacının tacir sayılması için de yeterli değildir. Davacının yatırım amaçlı dahi olsa kripto para satın alması bunu tek başına tüketici işlemi olmaktan çıkarmayacaktır. Bu durumda, Ticaret Mahkemesi dava konusunda uyuşmazlığa bakma konusunda görevli olmayıp, uyuşmazlığa bakma görevi Tüketici Mahkemesine aittir. Görev hususu kamu düzenine ilişkin olup, taraflarca ileri sürülmesi dahi yargılamanın her aşamasında kendiliğinden dikkate alınması gerektiğinden mahkemece göreve ilişkin dava şartı yokluğundan dava usul yönünden reddedilmiştir.