Yapılandırma Kanunundaki ödeme tarihleri, taksit seçenekleri ve peşin ödemelere ilişkin avantajlar neler?

• Tarih: 30.01.2023
• Yazar: Av. Arb. Dr. Y. Burak ASLANPINAR & Av. İrem TEMEL

Yapılandırma Kanunundaki ödeme tarihleri, taksit seçenekleri ve peşin ödemelere ilişkin avantajlar neler?

Kanun Teklifinin tamamına erişmek için tıklayınız

 Soru 1: Yapılandırmaya ilişkin kanun teklifi hangi borçları kapsamakta?

Belirtmek gerekir ki söz konusu Kanun Teklifi Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca hazırlanmış en kapsamlı yapılandırma kanun teklifidir. Bu anlamda daha önceki yapılandırma yasalarına göre muhteviyatı itibarıyla çok daha geniş kapsamlı bir düzenleme içeren bu yeni torba yasa, neredeyse tüm kamu borçlarına ilişkin hükümler içermektedir. İlgili Kanunun hangi borçları kapsadığını daha detaylı inceleyelim:

Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince tahsil edilen ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren, esas itibariyle 31/12/2022 tarihi dikkate alınarak belirlenmiş;

-Gelir, kurumlar, katma değer vergisi gibi tüm vergiler,

-Vergi aslına bağlı olmadan kesilen cezalar (usulsüzlük cezaları, özel usulsüzlük cezaları),

- Vergi kaçakçılığı suçuna iştirak nedeniyle kesilen cezalar gibi alacaklar kanun kapsamındadır.

31/12/2022 tarihinden önce verilen idari para cezaları da kanun kapsamına alınmıştır. Hatta özellikle belirtmek gerekir ki; düzenleyici ve denetleyici kurullar tarafından verilen idari para cezaları ile Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun kaynaklı verilen idari para cezaları ilk defa yapılandırma kapsamına alınmıştır.

Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen;

-Gümrük vergileri,

-İdari para cezaları,

-Gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları kanun kapsamındadır.

Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen;

-5510 sayılı Kanunun kapsamında yer alan ve 2022 yılı Aralık ayı ve önceki aylara ilişkin sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,

-2022 yılı Aralık ayı ve önceki aylara ilişkin isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigortası primi,

-2022 yılı Aralık ayı ve önceki aylara ilişkin damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı,

ve bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları kanun kapsamındadır.

İl özel idarelerinin 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi 31/12/2022 tarihinden önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan kaynak suları harcı gibi asli ve fer’i amme alacakları kanun kapsamındadır.

Belediyelerin;

-2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre tahsili gereken ve vadesi 31/12/2022 tarihinden önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ücret ve pay alacakları,

-Vadesi 31/12/2022 önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan su, atık su ve katı atık ücreti alacakları,

ve  bunlara bağlı fer’i alacaklar kanun kapsamındadır.

Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının (YİKOB) vadesi 31/12/2022 tarihinden önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i amme alacakları kanun kapsamındadır.

Son olarak, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan ya da kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, makine, teçhizat, demirbaşlar ile kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanına ilişkin düzenlemeler de ilgili Kanun metninde yer almaktadır. (md.9/1)

Soru 2: Borçlunun borcunu ödeme seçenekleri neler?

Hesaplanan tutarlar peşin veya taksitler halinde ödenebilir. (md.9/3)

Soru 3: Borcunu taksitle ödemek isteyen borçlunun taksit seçenekleri nelerdir ve ne zaman başvuruda bulunmalı?

Öncelikle bahsi geçen Yapılandırma Kanunu’ndan yararlanmak isteyen borçluların 30/04/2023 tarihine kadar ilgili idareye başvuru yapması gerekmektedir. Söz konusu borcu peşin ya da 12, 18, 24, 36 veya 48 eşit taksitte (belediyeler ve spor kulüplerine yönelik farklı taksit seçenekleri düzenlenmiştir) ödeme seçeneklerine sahip olan borçlu taksitle ödeme seçeneğinden yararlanmak isterse; borcun ilk taksitini 31/05/2023 tarihine kadar ödemeli, geri kalan taksitlerini ise bu tarihi takip eden aylık dönemler halinde azami 48 eşit taksitte ödemelidir. Ancak yapılandırılan borçların taksitler halinde ödenmek istenmesi durumunda, ilgili borçların maddede belirtilen katsayılara göre arttırılmış şekliyle ödenmesi söz konusu olacaktır. (md.9/1-a,b;3-b)

Soru 4: Hesaplanan tutara kanunun yayımından sonraki sürelerde zam veya faiz uygulanacak mı?

Hayır; bu kanuna göre ödenecek tutarlara  kanunun yayımı tarihinden sonraki süreler için herhangi bir zam veya faiz uygulanmayacaktır. (md.9/11)

Soru 5: İlk taksitin peşin ödenmesi halinde borçlunun yararlanacağı ayrıcalıklar var mı?

İlgili Kanunun 9. maddesinin 3. fıkrasına göre; borçların ilk taksitte peşin ödenmesi halinde, bu borçlara herhangi bir ek mali müeyyide uygulanmayacak, yapılandırılmış borçlardan indirim yapılacak ve fer’i alacaklar yerine hesaplanmış olan Yİ-ÜFE tutarından %90 oranında indirim yapılacaktır. (md.9/3)

Soru 6: Taksitlerin süresinde ve belirlenen şekilde ödenmemesi halinde borçlu hangi durumla karşılaşacak?

Kanun kapsamında yapılandırıldığı halde öngörülen süre ve şekilde ödenmeyen alacakların yapılandırma öncesi türü ve vadesi dikkate alınarak takip işlemleri ilgili mevzuat kapsamında yapılacak ve bu kanunun yayımı tarihinden önce başlamış olan takip işlemleri kaldığı yerden devam edecektir. İstisnai olarak taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmiş olması ve birinciyle ikinci taksitin ödeme sürelerinde ve tam ödenmesi koşuluyla; kalan taksitlerden süresinde ödenmeyen veya eksik ödenenler, son taksiti izleyen ayın sonuna kadar hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenir ise bu kanun hükümlerinden yararlanmaya devam edilebilecektir. Ayrıca, taksitlere yönelik tutarın %10’unu aşmamak koşulu ile  20 Türk lirasına kadar yapılmış eksik ödemeler ihlal sayılmayacaktır. (md.9/5,8)

Soru 7: Bu kanunun yayımından önce söz konusu borç sebebiyle haciz işlemine maruz kalan borçlunun mallarının ne olacak?

Bu kanuna göre ödenecek alacaklarla ilgili olarak uygulanan hacizler yapılan ödemeler tutarında kaldırılacak ve yine verilmiş bir teminat söz konusu ise bu teminatlar yapılan ödemeler tutarında iade edilecektir. (md.9/12)

Soru 8: Yapılandırma kapsamındaki borçlar için zamanaşımı süreleri işlemeye devam edecek mi?

Hayır, yapılandırma kapsamındaki alacaklara yönelik zamanaşımı süreleri işlemeyecektir. (md.9/14)

Soru 9: Yapılandırma Kanunundan yararlanmak isteyen borçlunun başvuru tarihi itibariyle ilgili borç için açtığı bir dava var ise borçlu ne yapılmalı?

Bu kanundan yararlanmak isteyen borçluların; idareye dava açmamaları, şayet açılmış bir dava var ise bu davadan vazgeçmeleri veya kanun yollarına başvurmamaları gerekmektedir. (md.9/13-a)

Soru 10: Yapılandırma başvurusunda bulunan borçlunun daha önceden açmış olduğu davadan vazgeçmesi halinde ne olacak?

Borçlunun davadan vazgeçmesi halinde idarece de ihtilaflar sürdürülemeyecek ve başvuruda bulunulan borçlara ilişkin dava açılamayacak, hiçbir mercie başvurulamayacaktır. Açtığı davadan vazgeçen borçluların bu uyuşmazlıklarıyla ilgili olarak, karar tarihine bakılmaksızın bu kanunun yayımı tarihinden sonra tebliğ edilen kararlar uyarınca işlem yapılamayacaktır. (md.9/13-b,c)

Soru 11: İlgili borca dayanılarak daha önceden açılan davadan vazgeçme sonucunda yargılama giderlerinin, avukatlık ücretinin ve fer’ilerinin akıbeti ne olacak?

Vazgeçilen davalarda verilen kararlar ile hükmedilen yargılama gideri, avukatlık ücreti ve fer’ileri talep edilemeyecek ve bu alacaklar için icra takibi yapılamayacaktır. Buna karşın, vazgeçme tarihinden önce ödenmiş olan yargılama giderleri ve avukatlık ücretleri geri alınamayacaktır. (md.9/13-ç)

Soru 12: Yapılandırmaya başvuran borçlunun daha önceden yaptığı ödemelerin iadesini alması mümkün mü?

Hayır, bu kanun kapsamındaki alacaklar için, kanunun yayımı tarihinden önce yapılan ödemelerin iadesi söz konusu olmayacaktır. Yine, 6183 sayılı Kanun ve diğer kanunlar uyarınca ödenen faizlerin de iadesi yapılamayacaktır. Ancak; mükerrer tahsil edilen tutarlara, dava konusu tarhiyatlara, idari para cezalarına ve ecrimisillere ilişkin istisnalar öngörülmüştür. (md.9/15)