Vergi davalarında teminat alınmadan yürütmenin durdurulması kararı verilemeyeceğini öngören normun iptaline karar verildi

• Tarih: 07.07.2022
• Yazar: Stj. Av. Selman YEŞİL

Vergi davalarında teminat alınmadan yürütmenin durdurulması kararı verilemeyeceğini öngören normun iptaline karar verildi

07.07.2022 tarihli ve 31889 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi Kararı’nda; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27. maddesinin 4. fıkrasına 19.01.2022 tarihli ve 7351 sayılı Kanun’un 2. maddesiyle eklenen 5. cümlenin Anayasa’ya aykırılığı ileri sürülerek iptaline karar verilmesi talep edilmiştir.

İTİRAZ KONUSU KURAL VE OLAY

İtiraz konusu kuralda, vergi kanunları uyarınca iadesi talep edilen vergilere ilişkin olarak açılan davalarda, dava konusu tutarın yüzde ellisi oranında teminat alınmadan yürütmenin durdurulması kararı verilemeyeceği öngörülmektedir.

Bu durum ise sırasıyla şu hukuki sorunları beraberinde getirmektedir:

1-) Teminat alınmadan yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için mahkemelere tanınan takdir yetkisinin ortadan kaldırılması,

2-) Kuralda yer alan “Vergi kanunları…” ibaresinden ne anlaşılması gerektiği konusunda belirsizliğin bulunması ve teminata ilişkin düzenlemenin açık olmaması nedeniyle kuralın hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik ilkelerine aykırı olması,

3-) Maddi gücü yeterli olmayan kişilerin yargı makamı tarafından hukuka aykırılığı tespit edilen bir işlemin yürütmesinin durdurulması imkânından mahrum bırakılması,

4-) Anayasa’da öngörülen şartların gerçekleşmesi durumunda dahi yürütmenin durdurulması kararı verilmesinin engellenmesi.

Söz konusu durumların açıkça hak arama özgürlüğünü ihlal etmesi ve yürütmenin durdurulması kararının verilebilmesi amacıyla Samsun Vergi Mahkemesi, “Düzeltme-Şikâyet başvurusunun reddi”ne ilişkin işlemin iptali ve ödenen damga vergisinin tecil faiziyle birlikte iadesi talebiyle açılan davada itiraz konusu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varmış olup olaya konu normun iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur.

ANAYASA MAHKEMESİ KONUYA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMESİ

Anayasa Mahkemesi kurmuş olduğu hükümde;

-Vergi kanunları uyarınca iadesi talep edilen vergilere ilişkin olarak açılan davalarda da yürütmenin durdurulmasına karar verilmesinin talep edilmesi hâlinde davacı açısından telafisi güç veya imkânsız zararların doğup doğmayacağı yönünden bir değerlendirme yapılacağının açık olduğu,

-Bu tür davalarda idari yargı yerlerince davacı açısından telafisi güç veya imkânsız zararların doğması şartının gerçekleştiği kanısına varılması durumunda dahi kural uyarınca davacıdan dava konusu tutarın yüzde ellisi oranında teminat alınmadan yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi mümkün olmayacağına,

-Bu nedenle daha önce ödemiş olduğu verginin iade edilmemesi ve dava süresince bu paradan yoksun kalınması durumunda telafisi güç veya imkânsız zararlarla karşılaşacağı kanısına varılan davacıdan yürütmenin durdurulması kararı verilmesi için dava konusu tutarın yüzde ellisi oranında teminat alınması idari işlemin uygulanması hâlinde telafisi güç veya imkânsız zararın doğması şartını etkisiz kılacağına,

-Yürütmenin durdurulması kararı verecek olan idari yargı yerlerine durumun gereklerine ve somut olayın şartlarına göre teminat alıp almama veya teminat miktarını belirleme konusunda takdir yetkisinin tanınmadığı, söz konusu teminatı ödeme imkânı olmayan davacının adli yardımdan yararlanmasını mümkün kılan bir güvenceye yer verilmediği de gözetildiğinde mutlak bir şekilde dava konusu tutarın yüzde ellisi oranında teminat alınmasını öngören kuralın yürütmenin durdurulması kurumunun etkinliğini azaltacağına ve bu kurumdan beklenen amacın gerçekleşmesini engellediği açık olduğuna,

Açıklanan nedenlerle, söz konusu normun Anayasa’nın 125. maddesine aykırı olduğuna oy çokluğuyla hükmedilmiştir.

Kararın tam metni için tıklayınız.