-
Tarih: 22.02.2023
Olağanüstü Hal İlan Edilen Bölgelerdeki Depremzede İşçiler Kısa Çalışma Ödeneği Veya Nakdi Ücret Desteği Alabilecekler
Kahramanmaraş'ta meydana gelen ve yıkıcı etkilerini 10 ilde gösteren depremler sebebiyle 08.02.2023 tarihinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında, çalışma ve sosyal güvenlik alanında bazı tedbirlerin alınmasına ilişkin 22.02.2023 tarih, 32112 sayılı Resmi Gazete'de "Olağanüstü Hal Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alaına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi" başlıklı kararname yayımlanmıştır.
İlgili kararname yıkımın ardından çalışma hayatı doğrudan etkilenen işveren ve işçilerin mağduriyetlerini gidermek adına oldukça önemli düzenlemeler içermektedir. Bu düzenlemeler kısa çalışma uygulamasına, istihdamın korunmasına, nakdi ücret sağlanmasına ilişkin başlıklar çerçevesinde şekillenmiş olup, aşağıda detaylarıyla sizlere aktarılacaktır.
125 sayılı ilgili Kararnamenin 2. maddesi şu şekildedir:
Kısa çalışma uygulamasına ilişkin tedbirler
MADDE 2(1) Olağanüstü hal süresince depremlerin etkilerinden kaynaklı bölgesel kriz gerekçesiyle işverenlerin Türkiye İş Kurumuna yaptıkları kısa çalışma başvuruları için, depremden etkilenme durumuna göre olağanüstü hal ilan edilen bölgeden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek il/ilçelerde bulunan işyerleri ve/veya deprem sebebiyle yıkık, acil yıkılacak, ağır veya orta hasarlı olduğunu belgeleyen işyerleri için uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun ek 2 nci maddesi kapsamında işverenlerin başvurusu doğrultusunda kısa çalışma ödeneği verilir. Anılan maddenin son fıkrası gereğince işverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
Bu hükme göre kısa çalışma ödeneği için başvuruda bulunabileceklerin öncelikle olağanüstü hal ilan edilen bölgelerdeki depremzedeler olması gerekmektedir. İlgili bölgelerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenen il/ilçeler bu hükmün kapsamına direkt girecek olup, Kararname kapsamından yararlanabilmek için belirlenen bu il/ilçelerde olmayan ve işyeri yıkılmış, yıkılacak, ağır veya orta hasarlı olan işverenlerin bu durumlarını belgeleyen evrakla beraber ayrıca başvuruda bulunması gerekecektir. Fakat bu başvurunun kabul edilmesi halinde verilecek kısa çalışma ödeneğinin 4447 sayılı Kanun'un ek 2. maddesinin 4. fıkrası gereği işsizlik ödeneği süresinden düşüleceği unutulmamalıdır.
Peki İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında sigortası olmayan yani hak sahibi olduğu iddiasında bulunamayan veya depremin etkileri sebebiyle işyerini kapatan işverenin iş akdini feshetmesi sonucu işsiz kalan depremzede işçinin durumu ne olacak?
İlgili kararname kısa çalışma ödeneğinden kanunen yararlanma hakkı elde edemeyen işçiye ilişkin olarak da düzenleme içermektedir. Bahsi geçen düzenleme Kararname'nin 4. maddesinde şu şekilde açıklanmıştır:
Nakdi ücret desteği sağlanmasına ilişkin tedbirler
MADDE 4(1) Olağanüstü hal ilan edilen illerde, 6/2/2023 tarihi itibarıyla iş sözleşmesi bulunan işçilerden, işvereni tarafından; 4447 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesi kapsamında depremlerin etkilerinden kaynaklı bölgesel kriz gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurusuna istinaden yeni bir hak sahipliği oluşmayanlar ile 6/2/2023 tarihi ve sonrasında 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında depremlerin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması veya kapatılması sebebiyle iş sözleşmesi feshedilen ve aynı Kanun kapsamında yeni bir işsizlik ödeneği hak sahipliği oluşmayanlara, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve varsa daha önce başlatılabilecek durumda olan hak sahipliklerinden kalan süreler tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanan dönemde veya işsiz kaldıkları süre kadar olağanüstü hal süresini geçmemek üzere İşsizlik Sigortası Fonundan günlük 133,44 Türk lirası nakdi ücret desteği verilir. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz. Ödemeler, bu madde hükümlerine aykırı olmamak koşuluyla 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesindeki esaslara göre ödenir.
(2) Bu madde kapsamında nakdi ücret desteğinden yararlananlardan 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, aynı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.
(3) İşverenin gerçeğe aykırı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi İle birlikte işverenden tahsil edilir.
(4) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, nakdi ücret desteğine ilişkin ödeme usul ve esaslarını belirlemeye ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye yetkilidir.
Yukarıdaki hüküm detaylıca incelendiğinde görülecektir ki; 4447 sayılı Kanun'un kapsamına girmeyen fakat 06.02.2023 tarihi itibarıyla iş sözleşmesi devam eden işçiler ve depremin etkileri sebebiyle işyerini kapatan işverenin iş akdini feshetmesi sonucu işsiz kalan depremzede işçiler, bedeli İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanmak üzere günlük 133,4 TL nakdi ücret desteği alacaktır. Bu imkandan yararlanacak olan işçilerin 4447 sayılı Kanun kapsamında hak sahibi olamıyor oluşunun yanında aynı zamanda yaşlılık aylığı vb. herhangi bir nakdi yardım da almıyor olması gerekir.
Son olarak; 125 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, aynı Covid-19 salgın döneminde olduğu gibi, istihdamın korunmasına ilişkin olarak "fesih yasağı" tedbirini alarak önemli bir düzenlemede bulunmuştur. Kararname'nin 3. maddesinde düzenlenen konuya ilişkin metin şöyledir:
İstihdamın korunmasına ilişkin tedbirler
MADDE 3- (1) Olağanüstü hal ilan edilen illerde her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren olağanüstü hal süresince 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri dışında işveren tarafından feshedilemez.
(2) Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır.
Görüldüğü üzere hüküm, deprem sebebiyle işverenlerin işçilerin iş akdini feshetme yetkisine ilişkin olarak bir sınırlama getirmiş ve işçinin yaşayacağı mağduriyeti engellemeye çalışmıştır. Bu düzenleme sonucunda işveren; işçi, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranarak haklı fesih nedenlerine vücut vermedikçe veya belirli süreli iş sözleşmelerinde sürenin sonuna gelinmedikçe ya da işyeri kapanıp faaliyet sona ermedikçe iş akdi feshedilemeyecektir. Bu kurala aykırı hareket eden işverene yaptırım olarak idari para cezası öngörülmüştür.
Kararnamenin tam metni için tıklayınız
-
9. Yargı Paketi
-
Tarih: 14.11.2024
-
-
Taraf Teşkilinin Sağlanması İçin Arabulucuya Çeşitli Yetkilerin Tanınması Sebebiyle Ortaklığın Giderilmesi Davasının Zorunlu Arabuluculuğa Tabi Olması Mahkemeye Erişim Hakkını İhlal Etmemektedir
-
Tarih: 02.10.2024
-
-
308 Sıra Numaralı Gelir Vergisi Tebliği İle Gelen Değişiklikler
-
Tarih: 30.09.2024
-
-
5/6/2024 tarihli Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu Gündemine Ait Kararlar Bülteni
-
Tarih: 06.09.2024
-
-
Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği'nde Değişiklikler Yapıldı
-
Tarih: 09.08.2024
-
-
İdari Yaptırım ve İdari Gözetim Kararlarına Karşı Başvuruda Sulh Ceza Hakimliklerinin Görevlendirilmesine İlişkin Değişiklik
-
Tarih: 09.08.2024
-
-
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları Şüpheli İşlem Bildirimi Rehberi ve MASAK Online Sistemi Güncellendi
-
Tarih: 25.07.2024
-
-
Dava Açma Sürelerini Düzenleyen Mevzuatların Katı Bir Şekilde Yorumlanması Mahkemeye Erişim Hakkını İhlal Edebilir
-
Tarih: 17.07.2024
-
-
Uyuşmazlığın Sonucuna Etkili İddia ve İtirazların Dikkate Alınmaması Gerekçeli Karar Hakkını İhlal Eder
-
Tarih: 10.07.2024
-
-
Alacağın Sadece Yasal Faiz İle Ödenmesi Alacaklının Mağduriyetine Sebep Olmaktadır
-
Tarih: 08.07.2024
-