İşçinin fazla çalışmasının aylık ücretin içinde kabul edilmesi için her yılın başında onayı alınmalıdır; aksi durum mülkiyet hakkının ihlalidir

• Tarih: 05.04.2022
• Yazar: Stj. Öğr. Dila Sultan ÇİLESİZ

İşçinin fazla çalışmasının aylık ücretin içinde kabul edilmesi için her yılın başında onayı alınmalıdır; aksi durum mülkiyet hakkının ihlalidir

05.04.2022 tarihli 31800 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "ONUR ÖZDAMAR BAŞVURUSU"nun konusu; işçinin fazla çalışma ücretinin ödenmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

Somut olayda, işveren, başvurucunun işyerinde güven ve huzuru bozacak, maddi zarara yol açacak fiillerde bulunduğu gerekçesiyle iş akdini tek taraflı olarak feshetmiştir. Başvurucu, fesih sonrası kendisine ödenmesi gereken kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve ücrete dönüşen yıllık izin alacağının eksik ödendiğini, fazla çalışma ücretinin ise hiç ödenmediği iddiasıyla işveren aleyhine tazminat davası açmıştır.

İşveren ile başvurucu arasında akdedilen hizmet sözleşmesinde ise fazla çalışma ve tatil günlerinde çalışmaya ilişkin olarak çalışanın işverence gerekli görüldüğü takdirde yasal sınırlar içinde fazla çalışma yapmayı kabul ve taahhüt ettiği, bu çalışmalara ilişkin ücretin ise çalışanın asıl ücretinin içerisinde olduğu hükmü yer almaktadır.

Yapılan bilirkişi incelemesi sonucunda başvurucuya ödenmesi gereken kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin ücretinin eksik ödendiği tespit edilmiş olup başvurucunun fazla mesai yaptığı saptanmıştır. 

Başvurucunun fazla çalışmasının bulunduğu kesinleşmiş olup ilk derece mahkemesi tarafından başvurucunun İş Kanunu md. 41/2 gereği fazla çalışma ücreti elde edeceği yolunda meşru beklentisinin bulunduğu kabul edilmiştir. Bu doğrultuda, başvurucunun hizmet sözleşmesinde fazla çalışmaya ilişkin olarak gösterdiği rızanın yalnızca ilk yıl için geçerli olduğu ve sonraki yıllara ilişkin olarak başvurucudan onay alınmadığını belirtilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilen kararda ise mevzuatta her yıl onay alınması gerektiğine ilişkin bir hüküm bulunmaması sebebiyle başvurucunun hizmet sözleşmesinde verdiği muvafakatin devamlı olduğu ifade edilmiştir. 

Başvurucu, fazla çalışmanın gerçekleştiği tarihten sonra yürürlüğe giren mevzuat hükmüne dayanmak suretiyle Bölge Adliye Mahkemeesi tarafından davanın reddedilmesi ile cezaların şahsiliği ilkesinin, etkili başvuru hakkının, adil yargılanma hakkını, mülkiyet hakkının ve hak arama özgürlüğünün ihlal edildiği iddiasıyla bireysel başvuruda bulunmuştur.

Söz konusu hüküm, İş Kanunu'nun 41. maddesine dayanılarak çıkarılan Yönetmelik'in 9. maddesinin 2. fıkrası olup ilgili hükümde fazla çalışmaya ihtiyacı olan işverence bu onayın her yılın başında işçilerden yazılı olarak alınması gerektiği düzenlenmiştir. Ancak 25.08.2017 tarihinde her yılın başında onay verilmesine ilişkin şart kaldırılmış ve sözleşmenin akdedilmesi esnasında onay verilmiş olması yeterli görülmeye başlanmıştır.

Anayasa Mahkemesi tarafından yapılan inceleme sonucunda, başvurucunun fazla çalıştığı saatlerin her yılın başında onay alınması zorunlu olan döneme isabet ettiği görüldüğünden başvurucunun ilk yıl dığındaki fazla çalışmalarının emredici hükümleri ihlal ettiği sonucuna varılmıştır.

Öte yandan başvurucunun ücret talep etmeksizin fazla çalışmaya rıza göstermesi halinde dahi rızanın emrediği hükümlere aykırı olarak gerçekleştirilen fazla çalışmayı kapsamayacağı, emredici hükümlere aykırı olarak fazladan çalıştırılan işçinin fazla çalışma ücretinden feragat etmesi sonucunda işçi menfaatlerinin korunmasındaki üstün kamusal yararla çelişeceği ifade edilmiştir.

Hal böyle olunca, Bölge Adliye Mahkemesinin hukuk kurallarını ağır hata teşkil edecek şekilde yorumlaması sebebiyle başvurucunun ölçüsüz bir külfete maruz bırakıldığı görüldüğünden mülkiyet hakkının ihlal edildiğine, mahkeme kararından kaynaklanan ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için kararın bir örneğinin yeniden yargılama yapılmak üzere ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

Kararın tam metni için tıklayınız.