Belediye Başkanı tarafından yapı yıkım kararı verilmesi mülkiyet hakkını ihlal eder

• Tarih: 19.08.2022
• Yazar: Stj. Av. Sıla ÖZDEMİR

Belediye Başkanı tarafından yapı yıkım kararı verilmesi mülkiyet hakkını ihlal eder

19.08.2022 tarihli ve 31928 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “EYÜP ENSAR EKŞİOĞLU VE S.S. KUTLU BİRLİK KONUT YAPI KOOPERATİFİ BAŞVURUSU”nun konusu, binanın yıkımına yetkisiz makamlar tarafından karar verilmesi sebebiyle mülkiyet hakkının ihlal edilmesine ilişkindir.

Somut olay kısaca şu şekildedir:

Başvurucular tarafından 1996 yılında akdedilen kat karşılığı inşaat sözleşmesine istinaden 1997 yılında belediye tarafından yapı ruhsatı tanzim edilmiştir. 1998 yılında başvurucular tarafından inşaatına başlanan taşınmazın, mimari projesine uygun olmadığı belediye ekiplerince tespit edilerek yapı tatil zaptı düzenlenmiştir. Ancak başvurucular tarafından inşaata devam edildiği tutanaklar ile tespit edilmiştir. Akabinde belediye encümeni tarafından ruhsata aykırı kısımların mimari projesine uygun hale getirilmesi için yıkım kararı alınmış ancak yıkım için açılan ihalelere katılım olmadığı için yıllarca yıkım işlemi gerçekleştirilememiştir.

Arsa sahipleri tarafından, başvurucular ve başvuruculardan bağımsız bölüm satın alan kişiler aleyhine dava açılmış ve dava sonucunda kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshedilmesine, sicilin düzeltilmesine karar verilmiş olsa da arsa sahiplerinin yıkım talebi gerekçesiz olarak reddedilmiştir. Söz konusu dava Yargıtay 23. Hukuk Dairesi tarafından bozulmuş olup dava hâlen derdesttir.

Arsa sahipleri tarafından 2018 yılında belediyeye müracaat edilerek 1998 tarihli yıkım kararlarına istinaden kendilerine ait olan taşınmazların taraflarınca yıkılması için izin talebinde bulunulmuştur. Akabinde arsa sahipleri kendilerine ait olmayan natamam blokların da kendilerince yıkılmasına izin verilmesi için belediyeye başvuruda bulunmuşlardır.

Yapının tamamının arsa/müracaat sahiplerince yıktırılması talebi BELEDİYE BAŞKANININ 01.11.2018 tarihli oluruyla kabul edilmiş olup gerekçe olarak 1998 tarihli yıkım kararları belirtilmiş ve 5393 sayılı Belediye Kanununun md.38/1-l bendindeki “şartsız bağışları kabul etmek” hükmü belirtilmiştir.

Başvurucular tarafından söz konusu işlemin iptali istemiyle 16.11.2018 tarihinde idare mahkemesinde dava açılmıştır. İstemlerinin gerekçesinde ise yıkım kararı verme yetkisinin belediye başkanına değil belediye encümenine ait olduğu, belediye encümeninin 1998 tarihli yıkım kararının taşınmazların tamamı için değil ruhsat ve mimari projeye uygun olmayan kısımlar için verildiği dolayısıyla dava konusu işlemin yetki yönünden sakat olduğu belirtilmiştir.

Savunma dilekçesinde ise belediye tarafından imar barışı sürecinde yıkım işleminin 2019 tarihine kadar durdurulduğu belirtilmiştir.

Davayı yürütmekle görevli idare mahkemesi davayı;

-İmar Kanunu md.32’nin ruhsatsız yapılar ve ruhsata aykırı yapılara dair yapılacak işlemlere ilişkin olarak idarelere sadece yetki vermediği, aynı zamanda görev de yüklediği,

-Ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapı yapılması durumunda idarenin yıkım işlemlerini gerçekleştirme hususunda bağlı yetki içinde bulunduğu,

-Yıkım işlemlerinin mali külfet gerektirmesi sebebiyle gecikmesinin makul olduğu,

-İdare tarafından alınan yıkım kararlarının arsa maliklerince yerine getirilmesi talebinin kabulüne engel kanuni bir düzenlemenin bulunmadığı gerekçeleriyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulmayarak davayı reddetmiştir.

Söz konusu karara karşı başvurucular tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuş ancak istinaf istemi esastan ve kesin olarak reddedilmiştir. Bunun üzerine başvurucular tarafından Anayasa Mahkemesine mülkiyet haklarının ihlal edildiği iddiasıyla bireysel başvuruda bulunulmuştur.

Anayasa Mahkemesi tarafından yapılan değerlendirmelerde ise;

-Mülkiyet hakkına yapılan müdahalelerin kanunda öngörülmesi gerektiği,

-Belediye başkanının belediye encümeninin yıkım kararının kapsamını aşan uygulama işlemlerinin mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin kanuni dayanaktan yoksun hale getireceği,

-Başvurucular tarafından inşa edilen yapının tamamıyla yıktırılması hususunda arsa sahiplerine izin verilmesinin mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin meşruluğunu ortadan kaldıracağı belirtilerek Anayasanın md.35 ile güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine hükmedilmiştir.

Kararın tam metni için tıklayınız.